Wat is de waarde van spulIen? Dat onderzoeken de gezinnen van zanger Xander de Buisonjé en Danny de Munk in het tv-programma 100 dingen van de KRO-NCRV. Zij leven een maand lang met maar 100 dingen per persoon en dat kan soms best lastig zijn! Maar geven spullen behalve gemak ook geluk? Wij vroegen het aan Wyke Potjer, van het platform HetkanWEL. Zij schrijft dagelijks over de zoektocht naar een groener, eerlijker en leuker leven.
“Je kan van het kopen van spullen gelukkig worden. Alleen duurt het geluksmoment niet zo lang als je zou willen. Dat noemen we ‘hedonistische adaptatie’. Je raakt gewend aan je nieuwe aankoop en keert dan als het ware weer terug naar het basisniveau van geluk van voordat je iets ging kopen. Een voorbeeld: je koopt een spijkerbroek en de eerste twee keer dat je hem aan hebt, word je er heel gelukkig van. Maar daarna is het gewoon een willekeurige broek in je kast. Onderzoek wijst uit dat we over het algemeen gelukkiger worden van ervaringen, samen iets doen, dan van spullen.”
Oud concept
We kunnen ook niet goed zónder spullen, weet Wyke. “Sommige dingen zijn best handig om te hebben: een pan om in te koken bijvoorbeeld, maar heel veel spullen kan je ook huren of delen. Denk aan de swapfiets of een deelauto. Bij de jongere generatie zie je al dat het concept ‘bezit’ wat ouderwets is. Zij huren of delen apparaten als een wasmachine, een fiets, meubelen of kleding. En ook veel andere dingen, zoals een ladder of een boormachine, kan je delen. Alleen als je met een hele straat maar één pan gebruikt, dan wordt het wat onhandig.”
Spullen kunnen dus – tijdelijk – gelukkig maken, maar ze kunnen ook juist tegenovergesteld werken. “Er is een heel leger aan duurzame mensen die zich daarmee bezighoudt. James Wallman beschrijft in zijn boek ‘Stuffocation’ hoe je kunt verstikken in spullen. Ze staan in de weg, geven een benauwend gevoel, je moet ze schoonmaken, onderhouden, erop letten dat ze niet gejat worden… Dat zijn allemaal extra zorgen die spullen met zich meebrengen.”
Emotionele waarde
Maar hoe zit het met de spullen die emotionele waarde hebben? Die ons helpen herinneringen te koesteren? “Ik heb wel eens iemand gesproken die in een tiny house ging wonen. Zij had een stoel die al drie generaties in de familie zat, maar ze moest hem wegdoen. Toen heeft ze er een heel ritueel van gemaakt om daar afscheid van te nemen. Maar er zijn ook mensen die aan het ontspullen zijn die dingen houden juist vanwege de emotionele waarde.”
Daarnaast maken sommige mensen een foto van spullen waaraan herinneringen kleven. Op die manier kun je er af en toe nog naar kijken. “Je hebt geen spullen nodig om iets te herinneren, maar het helpt wel. Als je ernaar kijkt, dan activeer je de herinnering weer.”
Lichter
Emotioneel beladen spullen zijn het moeilijkst om weg te doen. “Het doosje met melktandjes van je moeder is per saldo niet veel waard. Maar voor jou wel. Dat is de waarde die jij er zelf aan hecht. Toch voelen de mensen die ik hierover spreek zich altijd wel lichter nadat ze zijn gaan ontspullen. Uiteindelijk zijn spullen gewoon ballast. Als je ziet wat je allemaal in een vrachtwagen duwt bij een verhuizing… Je weet van sommige dingen niet eens meer dat je ze hebt. Terwijl het wel ruimte inneemt in je hoofd én in je leefruimte.”
Wyke Potjer schrijft een tweewekelijkse column op de website van BinnensteBuiten.
'100 dingen' is een productie van I Care Producties, mede mogelijk gemaakt door Cordaid. Cordaid zet zich in voor een menswaardig bestaan voor iedereen, dichtbij en ver weg.
