Hoe kijk jij naar de boerenprotesten?

De boerenwereld staat op z’n kop. Aan veel keukentafels worden moeilijke, verdrietige en soms wanhopige gesprekken gevoerd. Dit stikstofprobleem is niet alleen van de boeren. Het is van jou, van mij, van ons allemaal. Wij worden uitgedaagd anders te kijken naar de manier waarop wij met ons voedsel en de voedselproductie omgaan. Ik hoop van harte dat alle partijen met elkaar in gesprek blijven en een vernieuwend en realistisch toekomstperspectief bieden waar de boeren mee vooruit kunnen.

Gezien de huidige problematiek, hoe kijk jij dan aan tegen het maken van de programma’s als Onze boerderij en Boer zoekt vrouw?

We begonnen met Onze boerderij: en nu zelf in het najaar van 2021. In juni van dit jaar stond de boerenwereld op zijn kop. Omdat onze opnamen en uitzendingen best ver uit elkaar liggen is het lastig als de actualiteit ons inhaalt. Een gesprek dat je voert in april kan in september alweer achterhaald zijn. Maar vanzelfsprekend gaan we de huidige problematiek waar boeren mee te maken hebben niet uit de weg en sturen we bij waar nodig. We filmen wat er dagelijks op Onze boerderij gebeurt. Al die boeren die mij komen helpen hebben natuurlijk hun eigen verhaal, hun eigen vragen en hun eigen leven dat op die manier ook in het programma komt.

Verder laat ik deze ingewikkelde transitie waar we nu in zitten over aan experts. Wat ik wel doe is door middel van onze programma’s de nuance bij de kijker laten zien. In mijn ogen bestaat er niet slechts 1 goede manier van boeren. Er is ruimte en behoefte aan verschillende manieren. Soms lijkt het alsof je als buitenstaander moet kiezen. Ben je voor of tegen de natuur? Ben je voor of tegen boeren? In mijn ogen is dat niet voor of tegen. Ik denk dat vrijwel iedereen in Nederland voor beiden is. We moeten samen uit deze ingewikkelde situatie zien te komen. En als ons programma een klein beetje kan bijdragen aan deze nuancering, dan ben ik daar blij mee.

Hoe kwam je op het idee voor een eigen boerderij?

Al meer dan zeventien jaar kom ik bijna dagelijks op boerenerven. We maken er al jaren programma’s. Waarom maken boeren de keuzes die ze maken? Hoe is het om de verantwoordelijkheid voor dieren te dragen, om elke dag te moeten dealen met de weersomstandigheden? Dat ga je, denk ik, pas ècht begrijpen als je het zèlf doet. Al jaren fantaseer ik daarover. En nu wordt het werkelijkheid. Ik begin ‘Onze boerderij: en nu zelf’.

Wat zijn je plannen?

Een jaar of vijf geleden kreeg ik mijn eigen jerseykoetje Suus. Zij woont bij Gijsbert, mijn buurboer. Ze leeft in zijn biologische kudde en zorgt voor de lekkerste romige melk. Ik heb Gijsbert gevraagd of ik voor een jaar een stukje van zijn land mocht gebruiken. Na een paar jaar goed nadenken stemde hij enthousiast in. Maar natuurlijk kan ik dat niet alleen. De boeren die ik in al die jaren heb leren kennen, hebben mij geholpen. De een heeft heel veel verstand van grond, de ander bemesting, zaaien, zuivel of akkerbouw. De ander van kippen, en weer een ander van varkens. Ze hebben mij geholpen met bouwen van stalletjes, adviseren over hoe we het beste de grond kunnen bewerken, welke dieren ik moet gaan houden en wat de grote valkuilen zijn. En ze hebben veel gelachen als ik weer eens iets heel onhandig of eigenwijs aanpakte.  

Wat heb je verbouwd en al geoogst?

Wat we op Onze boerderij in ieniemienie doen, gebeurt in de echte agrarische wereld in het groot. Je moet dit landje zien als een staalkaart van agrarisch Nederland. Ik heb maïs, aardappels, soja, boerenkool, spitskool, bloemkool, rode kool, bieten, wortel, tomaten, komkommers, ui, knoflook en heerlijke kruiden. En er zijn zonnebloemen, dahlia’s en ik heb een bloemrijke akkerrand aangelegd. En wie weet, raken mensen thuis geïnspireerd om zelf aan de slag te gaan. Hoe groot of klein ook.

Welke dieren heb je?

Ik heb natuurlijk mijn bescheiden veestapeltje. Maar liefst drie varkentjes, een koe, een vaars (een kalf van ruim een jaar) en een kalf. We hebben schaapjes, kippen en ik heb geprobeerd eieren met een broedmachine uit te broeden.

Hoe weet jij wat je moet doen?

Nou, eerlijk gezegd wist ik dat voor veel dingen natuurlijk helemaal niet. Hoe bewerk je grond? Wanneer gaat een gewas in de grond? Hoe broed je een ei uit en hoe verzorg je kuikentjes? Hoe teel je een goede aardappel? Wat mag je als biologische boer niet wat een gangbare boer wel mag en waarom? Het waren zo ontzettend veel vragen waar ik geen antwoorden op had. Het was vallen en opstaan.

We zijn begonnen met het snoeien van alle knotwilgen zodat we paaltjes hadden. 175 palen hebben we in een modderige wei gezet om akkertjes te creëren. Van Marnix (uit Boer zoekt vrouw) kreeg ik drie varkens die als doel hadden om alles om te woelen. Ik hoopte dat zij al het gras op zouden eten zodat ik niet de hele zomer op mijn kop zou staan om dat onkruid te wieden.

Ze hebben enorm goed gewroet, maar ze blijken ook enorm talent te hebben om uit te breken. Je hebt als beginnend varkenshouder snel door waarom varkens niet allemaal buiten lopen. Haha! Ik heb een dijk van een conditie opgebouwd door achter de ontsnapte varkens aan te hollen!

Langzaam maar zeer weet ik steeds beter wat ik moet doen. Zo ontzettend veel geleerd de afgelopen maanden. En mijn boeren staan geamuseerd toe te kijken hoe ik sta te ploeteren en allemaal domme dingen doe. Haha. En jullie gaan dit allemaal zien!

Ga je de boerderij ook zelf exploiteren?

Mijn boerderij is niet bedoeld om geld mee te verdienen, dat mag simpelweg niet omdat we een publieke omroep zijn. Het mag om die reden ook niet veel kosten. Dat maakt de uitdaging nog groter. Ik heb gebruik mogen maken van oude materialen op het bedrijf van Gijsbert. Van een oude schommel maakte mijn man Pieter een gereedschapsrek, oude palen werden een pergola en oude platen toverden we om tot varkenshok.

Ik vraag mijn boeren om alle zooi die in de weg ligt op hun erf mee te sjouwen naar Onze boerderij want daar kunnen we misschien weer iets mee bouwen. En voor bloemzaad of groentestekjes kijk ik ze extra lief aan.

Woon je daar?

Nee, het landje ligt op een paar kilometer van ons huis. Onze bus, waar we mee rondrijden door Europa staat op het landje. Daar kunnen we in koken of schuilen als dat nodig is.

Van wie heb je hulp gekregen?

Van zoveel mensen, ik noem er een paar: Steffi en Roel hebben geholpen met het knotten van de wilgen, daar hebben we palen mee gemaakt om weitjes af te zetten voor de varkens. Bertie is natuurlijk grond-expert. Marnix helpt met de varkens. Bastiaan heeft de aardappels mee in de grond gezet en me hierover geadviseerd. Jos plantte de pompoenen en gladiolen. Bertie legde de akkerrand aan. Met Janine en Sander heb ik schapen geschoren. Jouke en Karlijn deden de koeien mee naar buiten, Rob bracht hommels, Annemiek plantte de kolen, Geert uit Groningen at de eerste aardappel, Willem leerde me kefir maken, Hans en Annette maakten de eerste salade met de ingrediënten uit de kas, Agnes hielp de soja in de grond zetten en Frans maakte een bruggetje over de sloot en Maud en Evert waren er om de hoeven van mijn koetje Suus te bekappen.

Wie zijn er naast sommige boeren uit Boer zoekt vrouw nog meer op bezoek geweest?

Ik heb ontzettend veel hulp gekregen, natuurlijk allereerst van Gijsbert en zijn zoon Giso en vrienden Kees en Roel. Zij hebben vaak de kippen en varkens gevoerd en geholpen waar dat kon. We hadden een clubje om te besproeien en te maaien in de zomer. Maar daarnaast tal van boeren: varkensboeren, kippenboeren, rabarberexperts, knoflookspecialisten en dahlia kenners. Heel agrarisch Nederland is voorbijgekomen.

We maken 12 afleveringen en in de laatste aflevering zijn alle boeren die geholpen hebben, uitgenodigd voor het oogstfeest. Het is met recht een feest. Met elkaar eten van wat het landje ons gegeven heeft dit jaar. Ik kijk er naar uit!

Is een boerderij runnen moeilijk?

“Waar ben ik aan begonnen?”, denk ik af en toe. Als mijn man Pieter op zondagochtend meegesleurd wordt de blubber in omdat de varkens verzet moeten worden, vraagt hij mij ook wel eens waar dit allemaal goed voor is. Het was een enorm intensief jaar en ik moet bekennen dat ik verder alles op een laag pitje heb gezet om dit te laten slagen. En ik heb zoveel geleerd en ben meer gaan begrijpen van ons voedselsysteem. Ik hoop dat via mijn ogen de kijker daar wat van meepikt.

Hoe zit het met de regels? Hou je je aan de regels?

Ik kwam er al vrij snel achter dat veel van mijn plannen vanwege regelgeving niet konden. Zo dacht ik bijvoorbeeld onze varkentjes te gaan voeren met restafval uit het restaurant bij mij in het dorp. Maar dat schijnt dus helemaal niet te mogen. Gekookt en verwerkt eten mag niet zomaar naar de varkens. Tsja, ik ga me natuurlijk aan de regels houden, maar het is nog niet eenvoudig te weten wat die regels zijn.

Zo hebben we best geworsteld met de vogelgriep (alle pluimveehouders in Nederland hebben een heel stressvol jaar achter de rug). Daarnaast moest ik elk plantje dat we in de grond zette, verantwoorden. Op een bio-bedrijf mag geen gangbaar gewas de grond in. Het lijken allemaal details, maar ze bepalen wel de manier waarop je kan werken en ondernemen als boer.

Hoeveel afleveringen worden het?

We maken 12 afleveringen waarin je het hele jaar voorbij ziet komen en de serie is vanaf 3 september 2022 te zien. Op mijn Instagram kun je me volgen hoe het gaat op mijn landje.

Ga je volledig boeren en stoppen met tv?

Haha, we maken tv van dit avontuur, dus nee, ik ga niet stoppen hoor!

Hoe gaan de opnamen van Onze boerderij in Europa?

Goed! We gaan dit seizoen ervaren hoe het is om boer te zijn in Frankrijk en Engeland. Dat doen we samen met onze Boer zoekt vrouw-stellen. Ik ben nu twee keer een aantal weken van mijn landje geweest voor deze opnamen, samen met die leuke Bertie. Ook dat belooft weer een mooie serie te worden! Deze zal begin 2023 te zien zijn.

Hoe Yvon het ervaart om zelf boer te zijn en hoe ze het doet als boer is vanaf zaterdag 3 september 2022 om 19.00 uur te zien in de volgende serie Onze boerderij: en nu zelf bij KRO-NCRV op NPO 1.