21-02-2019

Het historische beraad ‘Bescherming van minderjarigen in de Kerk’ is vanochtend begonnen. De eerste plenaire sessie onder voorzitterschap van paus Franciscus vindt plaats in de Synode-aula in Vaticaanstad. 

De deelnemers zijn de hoofden van de oosters-katholieke kerken; de voorzitters van de nationale bisschoppenconferenties; bisschoppen die geen lid zijn van een bisschoppenconferentie; afgevaardigden van de unie van mannelijke religieuze oversten en van de unie van vrouwelijke religieuze oversten; hoofden van de Romeinse Curie; leden van de Kardinalenraad; het organiserend comité. 

Na de opening door gebed gaf de Filipijnse kardinaal Luis Antonio Tagle een lezing, getiteld ‘De geur van de schapen. Het kennen van hun pijn en het genezen van hun wonden behoren tot de voornaamste taak van de herder.’

De tweede toespraak is van aartsbisschop Charles Scicluna van Malta. De titel van zijn lezing luidt: ‘De Kerk als veldhospitaal. Verantwoordelijkheid nemen.’

De derde toespraak van vandaag wordt vanmiddag gegeven door de Colombiaanse kardinaal Rubén Salazar Gómez. Hij spreekt over: ‘De Kerk op het moment van crisis. Conflicten en spanningen onder ogen zien en vastberaden handelen.’

Morgen en zaterdag worden er weer per dag drie verschillende toespraken gehouden, onder anderen door de Italiaanse theoloog en kerkrechtsgeleerde Linda Ghisoni, die sinds november 2017 werkzaam is voor de Romeinse Curie, en door twee andere vrouwen. Na elke lezing is er ruimte voor vragen. Aan het einde van de middagen gaan de deelnemers uiteen om in kleinere werkgroepen te discussiëren en om een tekst op te stellen die aan het presidium zal worden verstrekt.

Zondagochtend wordt het beraad afgesloten met een eucharistieviering in de Sala Regia, een zaal in het Apostolisch Paleis. Aan het einde daarvan zal paus Franciscus een toespraak houden waarin hij voorlopige conclusies van het beraad zal trekken.

Volgens critici duurt dit beraad veel te kort. De crisis in de Kerk ten gevolge van de grote hoeveelheid misbruikgevallen kan onmogelijk in vier dagen besproken worden, zo klinkt het. Het organiserend comité is zich van die kritiek bewust en verklaarde de afgelopen dagen herhaaldelijk dat dit beraad slechts de eerste stap is van de wereldkerk naar een nieuw bewustzijn over de misdadigheid van de seksuele vergrijpen en het verzwijgen en verhullen daarvan,

Bij diverse slachtoffergroepen heerst grote scepsis over dit door de paus geïnitieerde beraad. Wat zij missen is een waarheidscommissie bestaande uit slachtoffers en deskundigen die juist geen deel uitmaken van de kerkelijke hiërarchie. Anderen missen de politieke wil om structurele veranderingen van het kerkelijk recht door te voeren. Zo wil de Leuvense kerkrechtsgeleerde Rik Torfs dat de drie onderscheiden machten eindelijk eens worden gescheiden. Nu zijn de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechtsprekende macht nog in handen van de paus en de plaatselijke bisschoppen, en dat houdt volgens Torfs bepaalde misstanden in de Kerk intact. 

Toch zijn er ook optimistische geluiden. Zo zegt de Amerikaan Peter Isely van het Netwerk van Overlevers van Misbruik door Priesters (S.N.A.P.) dat het eindelijk tot het Vaticaan is doorgedrongen dat het misbruik een probleem is van de hele wereldkerk. Hij beschouwt het beraad als baanbrekend. S.N.A.P. strijdt al sinds 1989 voor gerechtigheid voor slachtoffers van pedoseksuele geestelijken.