06-02-2019

Nooit eerder zette een bisschop van Rome voet op het Arabische schiereiland, de stamgrond van de islam. Het historische bezoek van paus Franciscus aan de Verenigde Arabische Emiraten (3-5 februari) was een feest van interreligieuze verbroedering.

Nu al iconisch is de foto van Reuters (zie hierboven) waarop de broederlijke kus is te zien van het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk en de grootimam van de al-Azhar-moskee, sjeik Ahmed al-Tayeb, een van de voornaamste theologische autoriteiten van de soennitische islam. Hun wederzijdse hartelijkheid is de vrucht van vele eerdere ontmoetingen. Deze kus gaven ze elkaar op 4 februari in Abu Dhabi na hun ondertekening van een manifest tegen religieus geïnspireerde oorlogszucht, terreur en extremiteiten. 

Op de laatste dag van het pausbezoek ging Franciscus voor in de grootste liturgische bijeenkomst van christenen die ooit heeft plaatsgehad. Naar schatting 170.000 mensen waren naar het Zayed Sports Stadium in Abu Dhabi gekomen om de eucharistie met de bisschop van Rome te vieren. De meerderheid van de aanwezigen zijn ingezeten van de Verenigde Arabische Emiraten met een immigratie-achtergrond. Inwoners die konden aantonen dat ze deze viering zouden bijwonen, kregen van de regering een vrije dag. 

Daags na de tweede apostolische buitenlandreis van dit jaar gaf de paus alweer acte de présence in de Paulus VI-Zaal, de grote Vaticaanse audiëntie-aula. Tot de duizenden die woensdag naar de algemene audiëntie waren gekomen, keek Franciscus terug op zijn bezoek aan Abu Dhabi.

“Dierbare broeders en zusters: ik heb zojuist het korte bezoek aan de Verenigde Arabische Emiraten afgesloten, een kort maar belangrijk bezoek omdat het een stap voorwaarts betekent voor de interreligieuze dialoog en het engagement om de wereldvrede te bevorderen. Dit was het eerste pausbezoek aan het Arabische schiereiland en vond plaats achthonderd jaar nadat Sint-Franciscus van Assisi sultan al-Malik al-Kamil had bezocht”, zei de paus tot de menigte in de audiëntiezaal.

In augustus 1219 trok de radicale bedelmonnik uit Assisi ten tijde van de Vijfde Kruistocht naar het kruisvaarderkamp in Damiate (Egypte). De heilige was ervan overtuigd dat hij de geweldspiraal kon doorbreken als hij de Blijde Boodschap maar kon verkondigen aan de leider van de moslimvijand, sultan al-Kamil, neef van de geduchte veldheer Saladin. Al-Kamil ontving Sint-Franciscus met alle égards en toonde zich onder de indruk van de ascetische gestalte van de minderbroeder. Maar van een bekering, waar Franciscus op had gehoopt, kwam het niet. Eeuwen later werd deze historische ontmoeting aangemerkt als het prototype van de interreligieuze dialoog.

“De voorzienigheid van God wenste dat een paus die de naam Franciscus draagt een dergelijke reis zou maken”, vervolgde de pontifex in de Paulus VI-Zaal. “Ik heb vaak aan de heilige gedacht, wat mij hielp om het Evangelie en de liefde van Jezus Christus in mijn hart te voelen. Ik dank de kroonprins, de president, de vicepresident en alle autoriteiten die mij verwelkomden, en ook bisschop Paul Hinder, die mij bijstond bij de voorbereiding op de ontmoeting met de katholieke gemeenschap.” Monseigneur Hinder is de apostolische vicaris van Zuid-Arabië (Jemen, Oman en de Verenigde Arabische Emiraten). 

“Mijn diepgevoelde dankbaarheid gaat ook uit naar de priesters, de religieuzen en de lekengelovigen die het christelijk geloof in dit land levend houden. Naast alle toespraken was vooral de ondertekening van het Document over Menselijke Broederlijkheid, ondertekend door mij en de grootimam van Al-Azhar, een stap verder in de goede richting. Daar bekrachtigden wij onze gezamenlijke roeping van alle mannen en vrouwen om broeders en zusters als kinderen van God te zijn. Ook verwerpen we in dit document elke vorm van geweld – vooral als het wordt gepleegd in naam van de godsdienst. En we wijden onszelf aan de verdediging van authentieke waarden en aan vrede in de wereld. Laat ons bidden dat het zaad dat tijdens dit bezoek is gezaaid veel vrucht mag dragen overeenkomstig Gods heilige wil.”