Rome, 16 juli 2023 – Paus Franciscus heeft vandaag in zijn zondagse angelustoespraak het geallieerde bombardement van een aantal wijken van Rome tijdens de Tweede Wereldoorlog in herinnering gebracht. Daarbij veroordeelde hij alle oorlogsgeweld. Ook riep hij de gelovigen op in het bijzonder te bidden voor de Oekraïense bevolking.
“Ik wil eraan herinneren dat tachtig jaar geleden, op 19 juli 1943, enkele wijken van Rome, vooral San Lorenzo, gebombardeerd werden en dat de paus, de eerbiedwaardige Pius XII, zich onder de geschokte bevolking wilde begeven. Helaas worden deze tragedies vandaag de dag nog steeds herhaald. Hoe is dit mogelijk? Hebben we ons geheugen verloren? Moge de Heer ons genadig zijn en de menselijke familie bevrijden van de gesel van de oorlog. In het bijzonder bidden we voor het lieve Oekraïense volk, dat zo veel lijdt”, zei Franciscus tot de menigte op het Sint-Pietersplein.
De Romeinse bevolking was in de zomer van 1943 niet voorbereid op een grote luchtaanval en de psychologische impact was groot. De Eeuwige Stad was tot op dat moment intact gebleven en alle inwoners waren ervan overtuigd dat dit zo zou blijven. In de ochtend van 19 juli vielen anderhalf uur lang bommen, gedropt door de zogenoemde ‘Flying Fortresses’. Het officiële doelwit waren spoorwegknooppunten, maar in werkelijkheid vielen de bommen op veel woonblokken in de wijken Prenestino, Casilino, Appio, San Lorenzo, Porta Maggiore en San Giovanni. De kranten maakten destijds melding van 1.500 doden, zesduizend gewonden, tienduizend verwoeste huizen en 40.000 dakloze Romeinen.
Het Brits-Amerikaanse bombardement had ook grote gevolgen voor de daaropvolgende politieke beslissingen. In de nasleep van het bombardement werd koning Victor Emmanuel III door de Grote Fascistische Raad overgehaald om zich te ontdoen van minister-president Benito Mussolini omdat die niet in staat bleek een oorlog voort te zetten die al verloren was.
In de wijk San Lorenzo staat op het hoofdpad van het ‘Park van de Gevallenen op 19 juli 1943’ een monument dat de namen van de 1.492 slachtoffers van dit bombardement herdenkt. In de wijk zijn nog steeds de sporen van het bombardement zien in de drastische veranderingen van gebouwen, onderbrekingen en lege plekken. Ook de Sint-Laurentiusbasiliek raakte beschadigd.
De eerste keer dat paus Pius XII tijdens de oorlog in het openbaar verscheen was direct na het bombardement op San Lorenzo, om de burgers te midden van de puinhopen te ontmoeten. Bij de Sint-Laurentiusbasiliek staat een standbeeld van Pius XII dat aan diens bezoek herinnert. Het tweede geallieerde bombardement van Rome vond plaats op 13 augustus 1943. Ook op die dag trok Pius XII naar de stad om de bevolking bij te staan. Op de Piazza San Giovanni, bij de aartsbasiliek van Sint-Jan van Lateranen, hief hij zijn armen ten hemel. Van dat moment is een foto gemaakt, die later iconisch zou worden.
