Athene, 11 januari 2023 - De voormalige Grieks-orthodoxe patriarch van Jeruzalem, Eirenaios (Skopelitis), is gisteren overleden. De 83-jarige, die in 2005 werd afgezet wegens controversiële verkoop van onroerend goed, stierf in een ziekenhuis in Athene.
Eirenaios (uit te spreken als Irineos), werd ervan beschuldigd tijdens zijn ambtstermijn (2001-2005) eigendommen en grond van het patriarchaat in de Oude Stad van Jeruzalem te hebben verkocht aan tussenpersonen van Israëlische zakenlieden. Vanwege de beschuldigingen had de Heilige Synode van het Patriarchaat van Jeruzalem Irinaios op 10 mei 2005 afgezet.
Eirenaios wilde echter niet buigen. Om een einde te maken aan de crisis in het patriarchaat van Jeruzalem riep oecumenisch patriarch Bartholomaios van Constantinopel, een kerkvergadering in Istanbul bijeen. Tien autocefale orthodoxe kerken waren vertegenwoordigd op de bijeenkomst. Eind mei 2005 besloot een meerderheid Irinaois niet meer als patriarch van Jeruzalem te erkennen. Een kerkelijke rechtbank van het Orthodoxe Patriarchaat van Jeruzalem degradeerde vervolgens Eirenaios tot een “eenvoudige monnik”. Hij werd als patriarch opgevolgd door Theophilos de Derde (Ilias Giannopoulos).
Na zijn afzetting woonde Eirenaios in een klein appartement in Jeruzalem. Zijn aanhangers beschuldigden het patriarchaat ervan de voormalige patriarch gevangen te houden.
In juli 2019 hief de Heilige Synode van het Patriarchaat van Jeruzalem de sancties tegen Eirenaios op. Hij zou worden hersteld in het bisschopsambt en erkend als ‘emeritus patriarch’, mede doordat hij in een slechte gezondheid verkeerde. Een paar weken later vertrok hij echter naar Griekenland. De aartsbisschop van Athene, Ieronymos, liet Eirenaios onderbrengen in een zorginstelling van het aartsbisdom Athene in Dilesi, waar de voormalige patriarch van Jeruzalem tot het einde toe woonde.
Eirenaios werd op 17 april 1939 als Emmanouil Skopelitis geboren op het Griekse eiland Samos. In december 1953 kwam hij aan in Jeruzalem. In 1958 legde hij de monastieke geloften af en nam hij de religieuze naam Eirenaios aan, naar Sint-Ireneüs van Lyon. In 1959 werd hij tot diaken gewijd. In 1963 studeerde hij af aan de Patriarchale School van Jeruzalem. In 1965 werd hij tot priester gewijd.
In 1966 begon hij aan zijn voortgezette studies aan de Faculteit Theologie van de Universiteit van Athene, waar hij in 1970 afstudeerde. Bij zijn terugkeer in Jeruzalem was hij hoofdredacteur van het tijdschrift New Zion en president van het Hooggerechtshof van de Kerk. Hij werd benoemd tot officiële vertegenwoordiger van het Patriarchaat van Jeruzalem op kerkelijke en theologische conferenties. Van 1979 tot zijn verkiezing tot patriarch was hij patriarchaal exarch in Athene en verantwoordelijk voor de jaarlijkse distributie van het Heilig Vuur in Griekenland op Paaszaterdag.
Op 29 maart 1981 werd hij tot bisschop gewijd nadat hij was verkozen tot aartsbisschop van Hierapolis. In 1983 werd hij benoemd tot lid van de Heilige Synode van de Orthodoxe Kerk in Jeruzalem. In 1994 werd hij verheven tot metropoliet.
Op 13 september 2001 werd Eirenaios verkozen tot 140ste primaat van het Patriarchaat van Jeruzalem. Op 15 september werd hij geïntroniseerd in de Kerk van de Verrijzenis van Christus in Jeruzalem. Bij het bestijgen van de patriarchale troon verklaarde hij dat hij hoopte de glorie van de Kerk van Sion, religieuze tolerantie en wederzijds begrip en respect tussen de vertegenwoordigers van de verschillende religieuze en nationale gemeenschappen die in het Heilige Land wonen, te kunnen herstellen, om stabiliteit en vrede in de regio tot stand te brengen.
De volledige titel van de Grieks-orthodoxe leider luidt: ‘Patriarch van de Heilige Stad Jeruzalem en heel Palestina, Syrië, Arabië, Trans-Jordanië, Kana van Galilea en het Heilige Sion’.