26-10-2019

De bisschoppen die deel hebben genomen aan de Amazonesynode willen dat de kwestie van de vrouwelijke diakens voorlopig in de ijskast wordt geplaatst. Dat blijkt uit paragraaf 103 van het op zaterdagavond gepubliceerde slotdocument van de Bijzondere Assemblee van de Bisschoppensynode over de Pan-Amazone-Regio.

In de Katholieke Kerk van het Westen klinkt al geruime tijd de roep om het sacramentele diaconaat open te stellen voor vrouwen. Deze eerste graad van het wijdingssacrament is vooralsnog alleen voor mannen toegankelijk. Tijdens de afgelopen drie weken bleek dat deze kwestie veel besproken werd tijdens de plenaire en kleine beraadslagingen van de Amazonesynode en in de marge daarvan. Veel synodevaders uit de Amazonische landen toonden zich voorstanders van vrouwelijke diakens. Toch blijkt nu dat een meerderheid een afwachtende houding wil aannemen. 

“In de vele raadplegingen in het Amazonegebied werd de fundamentele rol van vrouwelijke religieuzen en lekengelovigen in de Kerk van het Amazonegebied en haar gemeenschappen erkend en benadrukt, gezien de vele diensten die zij verlenen. In een groot aantal van deze consultaties werd gevraagd om vrouwen tot permanent diaken te maken”, aldus paragraaf 103 van het slotdocument.

Het sacramentele diaconaat wordt toegediend aan twee verschillende groepen: mannen die na hun diakenwijding doorgaan tot het priesterschap en mannen die daarna geen priesterwijding meer ontvangen. De eerste groep wordt gevormd door de ‘transeunte’ diakens en de tweede door de ‘permanente’ diakens, die veelal gehuwd zijn. 

De roep om de diakenwijding van vrouwen binnen de geloofsgemeenschappen van Amazonië was de reden dat deze kwestie op de synode “zeer aanwezig” (muy presente) was, aldus het vervolg van paragraaf 103. 

De synodevaders wijzen er voorts op dat paus Franciscus in 2016 een studiecommissie had benoemd die de taak had gekregen op zoek te gaan naar precedenten van vrouwelijke diakens in de geschiedenis van de Kerk. Die commissie had “een gedeeltelijk resultaat bereikt over de realiteit van het diaconaat van de vrouwen in de eerste eeuwen van de Kerk en de implicaties daarvan voor het heden”. “Daarom willen we onze ervaringen en overwegingen met de Commissie delen en de resultaten ervan afwachten”, aldus het slot van paragraaf 103, die werd goedgekeurd door een meerderheid van de 185 synodevaders: 137 stemden placetoftewel ‘akkoord’ en 30 non placet(‘niet akkoord’). 

Het “gedeeltelijk resultaat” waar par. 103 het over heeft, is dat de pauselijke studiecommissie wel veel bronnen heeft gevonden die wijzen op het bestaan van diaconessen maar geen zekerheid heeft verkregen omtrent de vraag of deze vrouwelijke bedienaren ook een sacramentele wijding hadden ontvangen. Paus Franciscus wil nu dat de studiecommissie de kwestie opnieuw gaat onderzoeken. Het laatste woord in dezen zal door deze paus of diens opvolger worden gesproken.