München, 13 juli 2025 – Een crucifix in de centrale entreehal van een openbare school in de Duitse deelstaat Beieren schendt de religieuze vrijheid van leerlingen. Dat heeft het Beierse Verwaltungsgerichtshof (‘Bestuursgerechtshof’) afgelopen woensdag bepaald. Het oordeel heeft in de Beierse politiek veel stof doen opwaaien.
Twee meisjes hadden een klacht ingediend omdat zij niet geconfronteerd wensten te worden met een crucifix in de hal van een openbaar gymnasium waar zij leerling waren. Het betrof een 150 centimeter hoog en 50 centimeter breed houten kruis met een gekruisigde Christus.
Vrijheid geschonden
De eiseressen, die inmiddels hun diploma hebben behaald, hadden zich eerst zonder succes tot de bestuursrechtbank van München gewend. Ze gingen in beroep bij het Beierse Bestuursgerechtshof. Daar kwamen de rechters tot het oordeel dat de confrontatie met het kruisbeeld een “inbreuk op de grondwettelijk gewaarborgde negatieve vrijheid van geloof”. Dat betekent dat elke burger het recht heeft om geen godsdienst aan te hangen of eraan te worden onderworpen.
“De eiseressen werden vanwege de leerplicht gedwongen en herhaaldelijk geconfronteerd met het kruisbeeld, zonder (redelijke) mogelijkheid om dit te vermijden, gezien de plaatsing ervan”, aldus een persverklaring van het gerechtshof.
CSU: 'Het kruis hoort bij Beieren'
De fractievoorzitter van de regerende CSU in het Beierse parlement, Klaus Holetschek, betreurt de uitspraak van het gerechtshof. “Voor ons als CSU is het duidelijk: het kruis hoort bij Beieren”, verklaarde hij. Volgens hem verwijst een crucifix niet alleen naar het christelijk geloof, maar staat het ook voor waarden als naastenliefde, barmhartigheid en verantwoordelijkheid voor elkaar. Het is niet gericht tegen andere geloofsovertuigingen, maar het is juist een symbool dat verbindt. Het vonnis zal nauwkeurig worden geëvalueerd, aldus Holetschek.
Ook de partij van de Vrije Kiezers, de coalitiepartner van de CSU in Beieren, hebben blijk gegeven van hun ongenoegen. “De uitspraak van de rechter is een harde klap voor het christendom, dat in Beieren bijzonder diep geworteld is”, aldus Florian Streibl, fractievoorzitter en woordvoerder religieus beleid van de deelstaatfractie.
Gevolgen voor kruisbeelden in overheidsgebouwen
Het is nu de vraag of de recente uitspraak van het gerechtshof consequenties heeft voor het principiële besluit van de deelstaatregering om kruisbeelden in overheidsgebouwen op te hangen. Volgens Holetschek is dat niet het geval. Hij wijst erop dat het oordeel enkel betrekking heeft op de bijzondere omstandigheden van dit specifieke geval, met name de prominente plaatsing en de concrete vormgeving van het kruisbeeld.
Volgens de Beierse wet op het onderwijs moet in basisscholen, middelbare scholen en scholen voor speciaal onderwijs in elk klaslokaal een kruis worden aangebracht. Voor gymnasia bestaat een dergelijke regeling echter niet, waarop het gerechtshof ook heeft wees.
De gerechtelijke uitspraak is ook scherp bekritiseerd door CSU-lid Alexander Dobrindt, momenteel de Duitse bondsminister van Binnenlandse Zaken. “Tegen iedereen die zegt dat de kruisen moeten worden weggehaald, zeggen wij: wij willen deze kruisen ophangen”, zei hij afgelopen vrijdag tegenover Welt TV. De uit Opper-Beieren afkomstige bondsminister voegde toe dat hij het vonnis (Az. 7 BV 21.336) nog niet had gelezen, maar adviseerde om pragmatisch om te gaan met het verbod om de crucifix in de centrale entreehal van de betreffende school op te hangen: “Dan hangt het gewoon boven een andere ingang.”