People gather on a platform to evacuate the city on March 9, 2022 at the central train station of the major port city of Odessa which remains under Ukrainian control and has so far been spared fighting, but the US Defense Department said Russian ground forces appeared primed to attack the city, possibly in coordination with an amphibious assault.

Wenen, 10 maart 2022 - De rooms-katholieke bisschop Stanislav Sjirokoradioek OFM maakt melding van spookachtige taferelen in de Oekraïense metropool Odessa aan de Zwarte Zee. “De stad is halfleeg, want iedereen die de kans had, is vertrokken. Alleen de armen zijn overgebleven”, vertelde Sjirokoradioek, diocesaan bisschop van Odessa-Simferopol gisteren in een interview met het Oostenrijkse persagentschap Kathpress.

Al dagenlang treft de strategisch belangrijke havenstad voorbereidingen om zich te verdedigen tegen een Russische aanval, die zowel van zee als van land zou kunnen komen. De waarschuwingssirenes loeien er voortdurend. De mensen slapen in schuilkelders.

“Tien Russische raketten zijn neergekomen, waarvan één op de stad zelf, die op straat ontplofte. De anderen waren gericht op de militaire basis bij de zee”, zei de bisschop, die vier keer per dag voorgaat in een viering. “We bidden vooral de kruisweg en voor de gevallenen en overledenen.”

Wat de rooms-katholieke kerk in Odessa betreft, waarvan de leden slechts een kleine minderheid in de regio vormen, kunnen hulpacties zoals het uitdelen van levensmiddelen aan de bijzonder behoeftigen op dit ogenblik worden voortgezet. Enerzijds omdat veel supermarkten in de stad nog open zijn en de banken nog functioneren. Donaties kunnen nog steeds worden gebruikt voor boodschappen, en onlangs zijn twee hulptransporten uit Lviv aangekomen. Tussen 70 en 90 bijzonder behoeftige mensen krijgen nog steeds dagelijks een lunch aangeboden door de plaatselijke Caritas. 

De situatie is over het algemeen deprimerend, maar niet vergelijkbaar met de “verschrikkelijke” situatie in de Oekraïense steden verder naar het oosten, benadrukte de bisschop. Onder hen bijvoorbeeld Cherson, 200 kilometer verderop: dat er momenteel geen hulptransporten gaan naar de 300.000 inwoners tellende stad, die al vroeg door de Russen werd ingenomen, vindt Sjirokoradioek het ergste. “De katholieke priesters zijn in de stad gebleven en blijven pastorale zorg verlenen aan de mensen. Ze hebben zelf nog wat reserves, maar ook voor hen begint het voedsel op te raken”, aldus de bisschop en franciscaan. In Charkov, waar hij van 2014 tot 2019 bisschop was, wordt nog steeds belegerd. 

De Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne, die nu al twee weken duurt, kent geen regels, zei de bisschop. Woonwijken worden met raketten beschoten en zelfs scholen, ziekenhuizen en kleuterscholen worden verwoest. Onder de duizenden burgerslachtoffers telt Oekraïne nu al 54 kinderen. Volgens zijn informatie zijn er aan de andere kant reeds 13.000 Russische soldaten gesneuveld, maar dit wordt op de Russische televisie consequent verzwegen. “Ik had nooit gedacht dat zoiets mogelijk was in onze tijd”, zei de bisschop over de realiteit van de oorlog. 

Sjirokoradioek was kritisch over de nog steeds ontoereikende internationale steun voor zijn land. “Oekraïne verdedigt zich tegen de aanval en is sterk, maar Rusland heeft zoveel vliegtuigen, bommen en raketten. De verliezen zijn enorm; en de wereld kijkt alleen maar toe”, zei hij. Het is onwaarschijnlijk dat Rusland zich zal houden aan een vliegverbod, waarvoor momenteel pogingen in het werk worden gesteld. Op dit moment heeft Oekraïne “politieke en militaire steun nodig, uiteraard”.

Odessa, de ‘Parel van de Zwarte Zee, is met ruim een miljoen inwoners de op twee na dichtstbevolkte stad en gemeente in Oekraïne. Het was in betere tijden een belangrijk toeristisch centrum, zeehaven en vervoersknooppunt. De stad kent vele etnische en religieuze minderheidsgroepen.