Rome, 26 maart 2023 - Paus Franciscus heeft het ontslag van bisschop Franz-Josef Bode als hoofd van het bisdom Osnabrück, in het noordwesten van Duitsland, aanvaard. Dat heeft het Vaticaan zaterdag bekengemaakt zonder de reden daarvoor te vermelden.
Bode is 72, drie jaar beneden de leeftijd waarop bisschoppen hun ontslag aan de paus moeten aanbieden. Hij is ook de vicevoorzitter van de Duitse Bisschoppenconferentie en een van de vier belangrijkste organisatoren van de controversiële ‘Synodale Weg’.
Dagen na de laatste plenaire vergadering van de synode op 9-11 maart nodigde Bode paren van hetzelfde geslacht en hertrouwde paren uit om contact op te nemen met zijn bisdom over het ontvangen van zegeningen nadat de Synodale Weg ‘zegeningsceremonies voor paren die van elkaar houden’ had goedgekeurd. De stap ging openlijk in tegen een Vaticaanse verklaring uit 2021 dat “de Kerk niet de bevoegdheid heeft en niet kan hebben om verbintenissen van personen van hetzelfde geslacht te zegenen”.
Mgr. Bode leidde het bisdom Osnabrück sinds 1995. Hij was daarmee de langstzittende diocesane bisschop van Duitsland. In 2017 werd hij door zijn collega’s gekozen tot plaatsvervangend voorzitter van de bisschoppenconferentie.
Bode stond de afgelopen maanden onder toenemende druk om af te treden sinds de publicatie in september vorig jaar van een vernietigend rapport over de behandeling van misbruikzaken in het bisdom Osnabrück. Het 600 pagina's tellende interim-rapport, opgesteld door de universiteit van Osnabrück, beschuldigde Bode van nalatigheid. De bisschop aanvaardde de kritiek van het rapport, maar zei dat hij niet zou aftreden omdat hij wilde toezien op het proces van versterking van de beschermingsprocedures in zijn bisdom.
In december ontving het Vaticaan een kerkrechtelijke klacht tegen Bode, betreffende diens nalatigheid bij de behandeling van misbruikzaken.
In een verklaring van 25 maart zegt de bisschop zelf dat het besluit om af te treden “de afgelopen maanden in mij gerijpt was”. “In de bijna 32 jaar van mijn bisschopsambt, waarvan bijna 28 jaar als bisschop van Osnabrück, heb ik verantwoordelijkheid gedragen in een Kerk die niet alleen zegeningen heeft gebracht, maar ook schuld heeft veroorzaakt. Vooral bij de behandeling van gevallen van seksueel geweld door geestelijken had ik zelf lange tijd de neiging om me meer op de daders en de instelling te richten dan op de slachtoffers”, aldus Bode. “Ik heb zaken verkeerd ingeschat, vaak aarzelend gehandeld en enkele verkeerde beslissingen genomen, en mijn verantwoordelijkheid als bisschop op deze punten niet waargemaakt. Ik erken uitdrukkelijk mijn verantwoordelijkheid en mijn persoonlijke fouten, en ik kan vandaag niet anders dan alle betrokkenen nogmaals om vergeving vragen.”