Pushbacks, het gewelddadig terugdringen van migranten aan de buitengrenzen van de EU, worden niet uitgevoerd door gemaskerde burgerwachten, maar door reguliere politie-eenheden die hun orders krijgen van EU-regeringen. Deze schaduwlegers, die gedeeltelijk uit EU-begrotingen worden gefinancierd en uitgerust, zijn ontmaskerd tijdens een maandenlang onderzoek geleid door non-profit nieuwsredactie Lighthouse Reports, Pointer en vooraanstaande Europese media.
Ontkenning van EU-regeringen
Tot nu toe ontkennen de EU-regeringen het bestaan van gecoördineerde pushbacks die vluchtelingen ervan weerhouden om asiel aan te vragen. De Europese Commissie houdt vol dat er onafhankelijke controlemechanismen bestaan om de mensenrechten te respecteren.
Lighthouse Reports deed, in samenwerking met Der Spiegel, Libération, ARD Monitor, ARD Studio Wien, SRF, RTL Croatia, Novosti en Pointer, 8 maanden onderzoek naar de ‘pushbacks’. Ze verzamelden getuigenissen, spoorden commandostructuren op, volgden sociale media en satellietbeelden en traceerden het geldspoor terug naar EU-fondsen. Het visuele bewijs wordt bevestigd door interviews met meer dan een dozijn dienstdoende en voormalige politie en kustwacht officieren, alsmede getuigenissen van slachtoffers van pushbacks in drie EU-landen.
Gewelddadige pushbacks
Wat naar voren komt is het meest gedetailleerde beeld tot nu toe van illegale, gewelddadige pushbacks door gemaskerde mannen, in uniformen zonder insignes en andere herkenbare zaken in Kroatië, Griekenland en Roemenië.
Nationale operatie "Koridor"
In Kroatië hebben de onderzoekers voor het eerst beelden in hoge resolutie gemaakt van een gewelddadige pushback aan de grens met Bosnië en Herzegovina. Forensisch onderzoek van de videobeelden toont aan dat de mannen uitrusting en uniformen droegen die overeenkwamen met die van een eenheid van de Kroatische politie. Klokkenluiders van diezelfde eenheid, bekend als de Interventiepolitie, zeggen dat deze acties deel uitmaakten van een nationale operatie met de codenaam "Koridor", die gedeeltelijk gefinancierd wordt met EU-fondsen.
Getuigenissen
In Roemenië werd gebruik gemaakt van remote camera technologie die gewoonlijk door jagers wordt gebruikt, om beelden op te maken van mensen die door Roemeense politie-eenheden naar Servië worden teruggedreven. De video’s worden ondersteund met getuigenissen van personen die worden uitgezet en die ook melding maken van ernstige mishandelingen tijdens dezelfde incidenten.
Leden van elite-eenheden
In Griekenland werden uit openbare bronnen videobeelden verkregen waarop gemaskerde mannen te zien zijn die op volle zee mensen terugdrijven. Deze beelden werden getoond aan huidige en voormalige hoge officieren van de Griekse kustwacht. Zij identificeren de gemaskerde mannen als leden van elite-eenheden van de Griekse kustwacht: the Underwater Operations (MYA) en Special Operations (KEA) en (OEA).
Politiebronnen hielden consequent vol dat zij bevelen opvolgden
"Er wordt altijd gesproken over bevelen voor deze operaties. Dit zijn criminele daden," zegt een Griekse klokkenluider. "MYA en KEA maken deel uit van de operaties. Dit is hun werk. De meerderheid van hen is hierover gefrustreerd. Ze vinden het beneden hun stand."
Een Kroatische politie-klokkenluider vertelt: "Als we migranten in het bos vinden, gaan ze meestal angstig op de grond liggen. Een agent loopt dan over hen heen en slaat hen met een wapenstok op de benen. Het hoofdbureau [van de politie] in Zagreb beslist wat er met hen gebeurt, of ze worden meegenomen naar het politiebureau, teruggedreven worden of asiel kunnen aanvragen."
189 mensen toegang tot Europees asielstelsel ontzegd
In aanvulling op het geanalyseerde open bronmateriaal, hebben Lighthouse Reports en mediapartners 14 terugdringoperaties gefilmd, waarbij ten minste 42 politieagenten betrokken waren. Deze incidenten, die een kleine steekproef zijn van de pushbacks in deze periode, ontzegden 189 mensen de toegang tot het Europees asielstelsel.
Pointer, donderdag 7 oktober om 21.05 bij KRO-NCRV op NPO 2.
Over Lighthouse Reports
Lighthouse is een onafhankelijke non-profit onderzoeksjournalistieke newsroom die samenwerkt met Europa's toonaangevende media om verhalen van algemeen belang te ontsluiten. Lighthouse is een bekroonde pionier op het gebied van collaboratieve journalistiek en mengt nieuwe onderzoeksmethoden, van open source analysis tot data science, met traditionele journalistiek op basis van geldsporen en vertrouwelijke bronnen.
Voor meer informatie, bel of e-mail naar:
Klaas van Dijken, Lighthouse Reports director
+31 6 54 92 80 83
klaas@lighthousereports.nl
