Rome, 24 november 2020 - Begin december verschijnt in meerdere talen een nieuwe publicatie van de Britse journalist Austen Ivereigh, die reeds twee biografische boeken over paus Franciscus schreef. Het nieuwe boek, waarvan de Engelstalige titel Let Us Dream luidt, is gebaseerd op gesprekken die hij afgelopen zomer met de pontifex voerde. Franciscus spreekt er buitengewoon openhartig over dieptepunten in zijn eigen leven en vergelijkt die met corona.
In het boek, dat echter niet op naam van Ivereigh maar op die van paus Franciscus staat, spreekt de Heilige Vader zich uit over de protesten tegen institutioneel racisme, armoede en de wapenhandel. De paus zegt dat de katholieken die weigeren zich bij dergelijke bewegingen aan te sluiten “een slecht voorbeeld geven, waarbij ze het gevoel van solidariteit en broederschap met de rest van hun broeders en zusters kwijtraken”.
Pater Jorge Bergoglio was van 1973 tot 1979 provinciaal-overste van de jezuïetenorde in Argentinië. Daarna brak voor hem een moeilijke tijd aan. Hij werd op een zijspoor gezet omdat hij behoorde tot de conservatieve vleugel van zijn orde en gekant was tegen de marxistische bevrijdingstheologie. In de jaren tachtig werd hij naar Frankfurt gestuurd om er te promoveren, een project dat zou mislukken.
Uit voorpublicaties van Let Us Dream blijkt dat Franciscus zijn verblijf in Duitsland als een ballingschap beschouwt. Hij voelde zich als “een vis op het droge” en had last van heimwee. Zo beleefde hij de overwinning van Argentinië op Duitsland tijdens de WK Voetbal van 1986 in “de eenzaamheid van het er niet bij horen”.
Na zijn voortijdige terugkeer uit Duitsland werd pater Bergoglio overgeplaatst naar de Argentijnse stad Córdoba. Als reden noemt de paus zijn toenmalige autoritaire stijl van leidinggeven als rector van de theologiefaculteit in San Miguel en als provinciaal-overste. Het verblijf in Córdoba van “één jaar, tien maanden en dertien dagen” was voor hem “een soort quarantaine, een isolatie”. Desondanks deed het zijn persoonlijkheid goed omdat hij er veel kon bidden, schrijven en lezen. Zo las hij de gehele 16-delige reeks Geschiedenis der pausen van de Duitse historicus Ludwig von Pastor. “Met dit vaccin bereidde de Heer mij voor, want als je deze geschiedenis eenmaal kent, kun je moeilijk nog verbaasd raken over wat er vandaag de dag in de Romeinse Curie en de Kerk gebeurt”, zegt de huidige paus in het nieuwe boek.
De tijd in Cordoba was voor hem een “echte uitzuivering”, bekent Franciscus. Het leidde tot “meer tolerantie, begrip, vergevingsgezindheid”, maar ook tot “een nieuw mededogen voor de zwakken en de weerlozen” en tot “geduld, veel geduld”.
Interessant is ook wat Franciscus zegt over zijn fysieke aandoening. Een deel van zijn rechterlong werd verwijderd nadat hij op 21-jarige leeftijd een zware longontsteking had opgelopen. Deze ervaring veranderde zijn visie op het leven. Hij zegt dat hij nu zich daardoor goed kan voorstellen hoe mensen zich voelen die lijden aan Covid-19. Ook de jonge Bergoglio lag aan een beademingsapparaat. “Ik herinner me dat ik mijn moeder knuffelde en zei: ‘Vertel me gewoon of ik ga sterven’.”
De paus zegt dat twee verpleegsters hem tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis toen enorm hebben geholpen. Een van hen redde zijn leven doordat ze de dosis medicijnen verhoogde zonder medeweten van de verantwoordelijke arts. De andere zuster maakte een soortgelijk gebaar van barmhartigheid met pijnstillers toen hij hevige pijn had. “Ze vochten voor me tot het einde, tot mijn uiteindelijke herstel.”
Van die bijna-doodervaring, zegt de paus, leerde hij het belang van het vermijden van goedkope troost. Veel mensen kwamen, weliswaar uit goede bedoelingen, met loze beloften van een snel herstel aanzetten. Maar zuster María Dolores Tortolo, die hem als kind catechismusles had gegeven, bezocht hem, ging naast zijn bed zitten, nam zijn hand en was enkel zwijgend present. Dat maakte veel indruk op hem, aldus de Heilige Vader.
De twee Franciscus-boeken van Austen Ivereigh:
- The Great Reformer: Francis and the Making of a Radical Pope (2014)
- Wounded Shepherd: Pope Francis and His Struggle to Convert the Catholic Church (2019)