14-07-2020
De Hagia Sophia wordt weer een moskee. Paus Franciscus gaf zondag aan daarover “erg verdrietig”. Maar volgens zijn ordegenoot Felix Körner zou het juist een reden tot vreugde moeten zijn dat de voormalige kathedraal van Constantinopel weer een plaats van gebed wordt in plaats van een museaal object. 

De Duitse jezuïet Felix Körner, hoogleraar islamologie aan de Pontificale Gregogiana Universiteit in Rome, is kritisch over het westerse protest tegen het besluit van de Turkse president Erdogan om de status van de Hagia Sophia als museum op te heffen. In een interview met de Keulse omroep Domradio zegt pater Körner dat het te betreuren valt dat de Hagia Sophia het middelpunt is geworden van een internationaal politieke kwestie.

Körner vraagt zich af waarom paus Franciscus eigenlijk verdrietig is om de herbestemming van de Hagia Sophia. “Wat is er pijnlijk aan dat een museum, dat onder Atatürk alleen nog maar seculier werd gebruikt als een plaats van bezichtiging en niet langer als een plaats van gebed, nu weer een plaats van gebed aan het worden is? Voor een godsdienstig mens kan dat toch geen kwaad. Daar kun je juist blij mee zijn”, zegt de pater tegenover Domradio.

“Maar natuurlijk komt er weer een oude herinnering naar boven. Als westerse christenen waren we onverschillig voor het lot van het Oost-Romeinse Rijk toen de Ottomanen steeds dichterbij kwamen. In 1453 verloren we de stad en daarmee de Hagia Sophia voor het christendom. Natuurlijk kan dat ons pijn doen. Maar wat ons nog meer pijn doet, is dat zo'n verhaal nu weer wordt opgewarmd en als een kleine messteek wordt opgedist”, zegt de jezuïet en islamkenner. Volgens hem wordt er nu om een bedehuis een machtsspel gespeeld. “Dat is pas triest.”

Pater Körner roept op tot een herbezinning. In plaats van te treuren over de islamisering van een voormalig christelijke tempel, kan men er zich ook over verheugen dat een museum nu weer een oord van gebed tot God wordt. 

Nadat de paus had gezegd dat hij bedroefd was door Erdogans besluit, liet ook de Amerikaanse bisschoppenconferentie (USCCB) zich over de kwestie uit door de Turkse president op te roepen “deze onnodige en pijnlijke beslissing terug te draaien en de Hagia Sophia te herstellen als een plaats van gebed en bezinning voor alle volken”. 

Het is volgens professor Körner hypocriet te doen alsof het christendom nu een kerk verloren heeft. “Zo wordt het wel voorgesteld. Ik vind dat echt huichelachtig. Dat irriteert mij, omdat we deze Kerk van de Heilige Wijsheid (...) al in 1453 hadden verloren en sindsdien moskee is. En we hebben haar nog een tweede maal verloren toen ze van geestelijk huis tot museum werd, gemusealiseerd werd en ons daardoor eigenlijk nogmaals werd ontnomen.”