05-02-2020

Een middeleeuws antisemitisch beeld op een kerk in het Duitse Wittenberg mag blijven hangen. Een rechtbank in Naumberg wees dinsdag een klacht af van een lid van de Joodse gemeenschap in Duitsland.

Het uit de 13de eeuw stammende reliëf Judensau (‘Jodenzeug’) op de gevel van de Stadtkirche is op zich een belediging. Het laat onder andere Joden zien die aan de uiers van een wijfjesvarken hangen. Maar volgens de rechtbank is het tegenwoordig onderdeel van een gedenkteken met verklarende tekst op een plaquette en heeft het daardoor geen beledigend karakter meer.

Volgens de klager is het beeld wel degelijk een belediging van de Joodse gemeenschap en een dagelijks symbool van antisemitisme in de kerk en in de samenleving. Hij heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan.

Wittenberg is een centrum van protestantisme omdat de theoloog Martin Luther daar zijn 95 stellingen tegen de handel in aflaten formuleerde en de reformatie inleidde. Luther (1483-1546) stond ook bekend als antisemiet. 

Op veel middeleeuwse kerken in Duitsland is de figuur van de Judensau aangebracht, zoals aan de kathedralen van Regensburg, Maagdenburg, Brandenburg en Xanten. 

Volgens de Tora (Lev. 11,7-8) is het eten van varkensvlees niet toegestaan omdat varkens onreine dieren zijn. Het afbeelden van Joden die aan de uiers van een zeug zuigen is daarom een ultieme belediging, voortgekomen uit de gedachte dat de Joden collectief schuldig zouden zijn aan de dood van Christus dus aan theocide oftewel Godsmoord.