Utrecht, 9 september 2025 – Gisteren is in de Tweede Kamer gedebatteerd over een initiatiefnota van D66-Kamerlid Wieke Paulusma. Zij wil het recht op abortus verheffen tot mensenrecht. In aanloop naar dat debat heeft kardinaal Willem Eijk namens de Nederlandse rooms-katholieke bisschoppen in een verklaring daartegen gewaarschuwd.
Paulusma’s initiatiefnota behaalde gisteren nog geen meerderheid, maar dat gaat mogelijk wel gebeuren als het wetsvoorstel over een paar weken, na Prinsjesdag, in stemming zal worden gebracht. VVD, D66, GroenLinks-PvdA en SP hebben het plan al steun toegezegd. De felste tegenstanders zijn SGP, ChristenUnie en Forum voor Democratie.
In zijn verklaring wijst kardinaal Eijk als bisschop-referent voor medisch-ethische kwesties niet alleen op het fundamentele recht op leven van ongeboren kinderen, maar benoemt hij ook het gevaar dat medische hulpverleners niet langer op principiële grond bezwaar kunnen maken tegen medewerking aan abortus. “Abortus tot een fundamenteel mensenrecht verklaren, impliceert dat artsen en zorgverleners die abortus weigeren op basis van gewetensbezwaren vrouwen het recht op zorg en het recht op abortus zouden ontzeggen. Dit zal de gewetensvrijheid van medewerkers in de gezondheidszorg ondermijnen”, aldus kardinaal Eijk.
De achtergrond van Paulusma’s nota is dat er jaarlijks volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO tienduizenden vrouwen door onveilige abortussen sterven. Het D66-Kamerlid vreest dat het aantal in werkelijkheid hoger ligt omdat er in sommige landen gebrekkige zorg is en er niet geregistreerd wordt. Daarom wil zij dat abortus wereldwijd wordt verankerd in handvesten voor mensenrechten, te beginnen in Nederland.
Eijk: “Abortus is in Nederland niet gelegaliseerd. Het wordt nog steeds verboden (Wetboek van Strafrecht, art. 296, lid 1). Abortus is alleen niet strafbaar als die wordt verricht door een arts in een ziekenhuis of kliniek of door een huisarts die een abortuspil voorschrijft volgens de Wet afbreking zwangerschap (art. 296, lid 5). Van het formele verbod op abortus gaat nog een zekere beschermende werking uit voor het ongeboren kind. Het D66-voorstel beoogt om in Nederland en andere gelijkgestemde landen abortus uit het strafrecht te halen en tot een grondrecht te verheffen. De verwachting is dat daardoor de toegang wordt vergroot tot wat wordt genoemd een veilige abortus. In Frankrijk is dat recht op 4 maart vorig jaar al in de grondwet verankerd.”
De Katholieke Kerk is volgens de kardinaal niet blind voor de nood van vrouwen die ongewenst zwanger zijn geraakt, omdat die vaak aan hun lot worden overgelaten. “De man die het kind verwekt heeft en ook haar familie insisteren dikwijls op abortus. Haar moet geen recht op abortus worden aangeboden, maar de helpende hand worden toegestoken om haar in staat te stellen de zwangerschap uit te dragen. Vervolgens is aan haar de beslissing of zij het kind wil houden of afstaan aan adoptieouders. De Katholieke Kerk roept op tot een cultuur van leven, waarin zowel de moeder als het kind, ook het ongeboren kind, met liefde en zorg worden omringd.”