Sint Jozef van Cupertino (1603-1663) was een Italiaanse minderbroeder conventueel die bekend werd om zijn mystieke gaven. Hij wordt 'de Vliegende Heilige' genoemd.

Geboren in een stal

Giuseppe Maria Desa werd op 17 juni 1603 geboren als zoon van Felice Desa en Franceschina Panara in het Apulische stadje Copertino (in de hak van de Italiaanse laars). Zijn vader overleed al voor zijn geboorte. Moeder Franceschina bleef in armoede achter en was gedwongen om Giuseppe in een stal te baren.

Extase

Volgens zijn officiële levensbeschrijving raakte Giuseppe als kind al geregeld in extase en kreeg hij hemelse visioenen. Omdat hij zich daardoor soms vreemd gedroeg werd hij door zijn leeftijdsgenoten zwaar gepest. Zijn oom, een schoenmaker, ontfermde zich over hem en nam hem aan als leerling.

Afgewezen door minderbroeders

Giuseppe koesterde als jongen de grote wens om religieus te worden, het liefs als minderbroeder. In 1620 verzocht hij de minderbroeders conventuelen om in hun orde te worden toegelaten, maar die weigerden hem vanwege zijn gebrek aan scholing. Vervolgens wendde hij zich tot de Hervormde Franciscanen, maar ook die wezen hem af. Toen deed hij een poging om bij de kapucijnen in Martina Franca binnen te komen. Daar werd hij aangenomen als lekenbroeder. Maar al snel werd hij daar weggestuurd omdat zijn extases hem verhinderden zijn taken te verrichten.

Stalknecht

Giuseppe keerde terug naar zijn verwanten in Copertino, die hem uitlachten omdat zij de afwijzingen al aan hadden zien komen. Giuseppe liet het er niet bij zitten en wendde zich nogmaals tot het dichtstbijzijnde conventuelenklooster. Daar vroeg hij of hij er niet als stalknecht kon werken; hij werd aangenomen.

Priester

Na enkele jaren in dienst van de conventuelen, begonnen zij hem steeds meer te waarderen. Zijn vroomheid en zijn eenvoud maakte grote indruk, zodanig dat hij lid van de orde mocht worden. In 1625 werd hij zelfs toegelaten tot de priesteropleiding. Op 28 maart 1628 werd Giuseppe priestergewijd.

Levitatie

Na zijn priesterwijding begon de jonge pater vaker in extase te raken. Vooral als hij de mis opdroeg of als hij deelnam aan het koorgebed gebeurde er soms iets vreemds met hem. Geheel en al opgegaan in het gebed, kwam het voor dat hij letterlijk opsteeg. Dit mystieke verschijnsel, levitatie geheten, leverde hem de bijnaam ‘De Vliegende Broeder’ op.

Gestraft

Onder het volk werd pater Giuseppe al spoedig als een heilig beschouwd. Dit tot ergernis van zijn religieuze oversten, die alleen maar last hadden van de bizarre verschijnselen en de toeloop van gelovigen die hem zo graag wilden aanraken. De oversten besloten hem, met toestemming van de kerkelijke autoriteiten, te tuchtigen. Hij werd beschuldigd van verstoring van de kloosterdiscipline en daarom in een uiterst kleine kloostercel gevangen gehouden.

Inquisitie

Ondertussen beraadden de kerkelijke autoriteiten zich over de aard van de levitatie. De Inquisitie in Napels kwam er aan te pas, omdat Giuseppe werd verdacht van hekserij en misbruik van de goedgelovigheid van leken. In Rome werd hij voorgeleid voor de Romeinse Congregatie van het Heilig Officie, waar hij in aanwezigheid van paus Urbanus VIII in extase raakte. Pater Giuseppe werd vrijgesproken. Wel werd besloten om hem zoveel mogelijk verborgen te houden en hem steeds van het ene naar het andere klooster te verplaatsen, eerst van Rome naar Assisi, toen naar Pietrarubbia en vervolgens Fossombrone en uiteindelijk naar Osimo. Daar stierf hij op 18 september 1663.

Heiligverklaard

Kort na zijn dood erkende zijn orde zijn nederigheid en gehoorzaamheid, zijn ascetisme en zijn liefde voor de Heilige Eucharistie. Paus Benedictus XIV verklaarde hem zalig op 24 februari 1753. Zijn feestdag werd 18 september. Paus Clemens XIII verklaarde hem heilig op 16 juli 1767. In de 20ste eeuw werd hij de patroonheilige van luchtvaarders, astronauten, verstandelijk gehandicapten en arme studenten. Zijn lichaam wordt vereerd in de aan hem gewijde en genoemde basiliek van de conventuelen in Osimo (provincie Ancona).

‘Nooit uit de mode’

In 2003, bij de gelegenheid van zijn 400ste geboortedag, prees paus Johannes Paulus II ‘de Vliegende Heilige’ als een ware volgeling van Sint Franciscus, die evenals ‘de Arme van Assisi’ Christus tot het centrum van zijn leven had gemaakt. “Zoals alle heiligen raakt Josef van Cupertino nooit uit de mode. Vier eeuwen later geldt zijn getuigenis nog steeds als een uitnodiging aan iedereen om heilig te worden. Ook al kwam hij uit een tijd die in sommige opzichte geheel anders is dan de onze, hij laat ons zien dat het in het leven op de eerste plaats om God gaat en om de noodzaak van gebed en contemplatie, en een gepassioneerde en vertrouwende relatie met Christus, de toewijding tot de missionaire verkondiging en de liefde voor het Kruis.”

Film

Het leven van Sint Jozef van Cupertino werd verfilmd. In 1962 kwam de Amerikaanse film The Reluctant Saint uit, met Maximilian Schell in hoofdrol. Zie hier: 

Californië

De stad Cupertino in de Amerikaanse staat Californië ontleent haar naam aan een aldaar stromende kreek die door de Spaanse ontdekkingsreiziger Juan Bautista de Anza's (1736-1788) Arroyo San José de Cupertino werd genoemd.