De heilige Teresa van Los Andes (1900-1920) was een Chileense karmelietes. Als kind voerde zij een verbeten strijd tegen haar eigen karaktertrekken. Dankzij gebed, ascese en een vurig geloof in de goddelijke genade groeide ze uit tot een heilige.

Juanita

Teresa de Jesús de los Andes werd op 13 juli 1900 geboren als Juana Enriqueta Josefina de los Sagrados Corazones Fernández y Solar in de Chileense hoofdstad Santiago. Haar familie behoorde tot de hogere stand van Chili. Haar dierbaren noemden haar Juanita.



Teresia van Lisieux

Als jong meisje werd Juana diep getroffen door de verhalen over Jezus. "Kort na de aardbeving van 1906 begon Jezus mijn hart voor zichzelf op te eisen” (Dagboek 3, p. 26). Ook raakte ze behoorlijk onder de indruk van de autobiografie van de Franse karmelietes Thérèse Martin (de latere Sint Teresia van Lisieux). Vanaf toen wilde ze geheel voor God leven. Haar Eerste Communie gaf haar een intense impuls tot zelftransformatie.

Zelftransformatie

Over die zelftransformatie staat in haar Vaticaanse levensbeschrijving: “Haar natuurlijke neigingen waren geheel tegengesteld aan de eisen van het Evangelie. Ze was als zoveel mensen arrogant, egocentrisch en koppig, met alle gebreken van dien. Maar het verschil met de meesten was haar voortdurende strijd tegen elke impuls die niet uit de liefde voortvloeide.” Die strijd bestond uit een intensief gebedsleven, vasten, allerlei ontzeggingen, geloofsexercities en geestelijke lezing. Dat maakte van haar een vrolijke, gelukkige, evenwichtige en communicatieve persoon.

Karmelietes

Juana ging na de lagere school naar een college van de Franse nonnen van het Heilig Hart. Toen ze veertien was besloot ze kloosterzuster te worden. Net als Teresia van Lisieux wilde ze lid worden van de Orde der Ongeschoeide Karmelietessen. Haar wens werd werkelijkheid toen ze bijna 19 was. Op 7 mei 1919 deed ze haar intrede in het karmelklooster van de Heilige Geest in het stadje Los Andes, ongeveer op 90 kilometer afstand van Santiago.

Brievenapostolaat

Na haar postulaat ontving Juana op 14 oktober 1919 het habijt van de karmelorde. Bij aanvang van het noviciaat kreeg ze de kloosternaam Teresa van Jezus. Als novice begon ze, met toestemming van de priorin, haar zogenoemde brievenapostolaat. Zuster Teresa schreef aan vele mensen brieven waarin ze melding maakt van haar spirituele voortgang en haar mystieke ervaringen. 

Vlektyfus

In haar brieven schrijft Teresa dat ze al geruime tijd wist dat ze jong zou sterven. Christus zelf had het haar geopenbaard, zegt ze. Binnen een paar maanden na het begin van haar noviciaat liep ze vlektyfus op. De arts van het klooster zei dat er geen hoop was op genezing. Teresa was nog geen twintig.

Overlijden

Hoewel ze de voorgeschreven proefperiode nog niet had voltooid, werd het Teresa toegestaan om haar eeuwige geloften te doen. De reden voor de uitzondering was periculo mortis (‘levensgevaar’). Teresa stierf als een geprofeste karmelietes op de maandag van de Goede Week, 12 april 1920. Ze werd begraven op het kerkhof van het klooster in Los Andes.

Canonisatie

Op 3 april 1987 werd zij zaligverklaard door paus Johannes Paulus II, tijdens diens bezoek aan Chili. Haar broer Luis was bij deze plechtigheid aanwezig. Johannes Paulus II verklaarde haar heilig op 21 maart 1993. Daarbij noemde hij haar “een licht van Christus voor de gehele Kerk van Chili”. Teresa de Jesús de los Andes is de eerste inwoner van Chili die werd gecanoniseerd. Ook is zij de eerste heiligverklaarde karmelietes die niet uit Europa afkomstig is. Haar liturgische gedachtenis is op 13 juli, haar geboortedag.

Heiligdom

Na haar zaligverklaring werd in Auco-Rinconada (gemeente Los Andes) een heiligdom ter ere van Teresa de Jesús gebouwd. Na het gereedkomen daarvan werd haar stoffelijk overschot in een schrijn in de crypte gelegd. Sinds haar canonisatie komen daar jaarlijks zo’n 100.000 gelovigen bij haar bidden.

TV-serie

Begin jaren negentig zond de Chileense tv-zender TVN Chile een minidramaserie over het korte leven van Teresa de Jesús uit. De heilige werd vertolkt door de populaire actrice Paulina Urrutia, die later minister van cultuur werd.

Standbeeld Sint-Pieter

Na haar canonisatie gaf Johannes Paulus II opdracht om een standbeeld van haar te maken. Het marmeren beeldhouwwerk werd vervaardigd door Juan Eduardo Fernández, een achterneef van de heilige. Op 6 oktober 2004 zegende de paus dit bijna 6 m hoge beeld, geplaatst aan de buitenkant van de apsis van de Vaticaanse Sint-Pietersbasiliek, in.

WJD Rio de Janeiro

De Heilige Stoel stelde de Wereldjongerendagen 2013 in Rio de Janeiro onder de hemelse bescherming gesteld van vijf patroonheiligen. Ook werden er dertien heiligen en zaligen aangewezen om voor de WJD-deelnemers te bidden. Een van hen was Sint Teresa van Los Andes. Tijdens de WJD werd in de Aanbiddingstent op de Roepingenmarkt in Rio een reliek van haar getoond; het ging om een stukje van haar bot.