Sint Urbanus I was als paus de zestiende opvolger van de apostel Petrus. Hij werd gekozen in 222 en zou in 230 als martelaar gestorven zijn.

Legende

Er bestaan bijna geen harde historische gegevens over Urbanus. Wel wordt hij genoemd in tal van legenden. Zo speelt hij een rol in het verhaal over de Romeinse martelares Cecilia. Hij zou haar echtgenoot hebben gedoopt. Het stoffelijk overschot van Cecila zou hij hebben bijgezet in de catacomben. Urbanus zelf zou op last van keizer Severus Alexander zijn gegeseld en onthoofd. Hij werd als bisschop van Rome opgevolgd door Sint Pontianus.

Feestdag

De liturgische gedachtenis van Urbanus I was vroeger op 25 mei. Door de kritische herziening van het Romeins martyrologium is hij in de jaren zestig van de vorige eeuw van de universele kalender geschrapt.

Benedictijnse oratie

Binnen de ordes van de Benedictijnen, Cisterciënzers en Trappisten bidt men in het getijdengebed nog wel de oratie van Urbanus I. Die luidt als volgt:

Gregem tuum, Pastor aeterne, placatus intende: et per beatum Urbanum Martyrem tuum atque Summum Pontificem, perpetua protectione custodi; quem totius Ecclesiae praestitisti esse pastorem. ('Luister gunstig naar uw kudde, eeuwige Herder, en waak erover met voortdurende bescherming door uw heilige martelaar en opperpontifex Urbanus, die Gij over geheel uw Kerk als herder hebt aangesteld.')

Patroon van wijnbouw

In de volksvroomheid is paus Urbanus vaak verward met Sint Urbanus van Heilbronn en Sint Urbanus van Langres. Beiden hadden eveneens hun feestdag op 25 mei. De eerste was een gezel van de Ierse missionaris Sint Gallus (7e eeuw) en de tweede was bisschop van Andematunnum (de huidige oost-Franse stad Langres) in de 5e eeuw. Zowel zij als Urbanus I werden aangeroepen als patronen van de wijnbouw.

Urbanstag

In Duitsland kent men het volksfeest van Urbanstag op 25 mei. In de katholieke wijnstreken worden er op die dag processies gehouden, omdat rond die datum de eerste druiven in de wijngaarden verschijnen. Een daarmee verband houdend spreekwoord luidt: Hat Urbanstag schon Sonnenschein, verspricht es viel un guten Wein ('Heeft Urbanusdag al zonneschijn, dan belooft dat veel en goede wijn'.)