Moskou (Crux), 6 oktober 2022 – Vorige maand sprak hij in Kazachstan nog met paus Franciscus, nu zegt metropoliet Antoni van Volokolamsk dat de bilaterale contacten tussen de Russisch-Orthodoxe Kerk en de Katholieke Kerk tot een nulpunt zijn gedaald.
In een onlangs uitgezonden interview in het programma Церковь и мир (‘Kerk en vrede’) op de Russische staatstelevisiezender Russia-24 zei metropoliet Antoni, hoofd van het Departement Externe Kerkelijke Betrekkingen van het Patriarchaat Moskou, dat “momenteel de betrekkingen tussen de Russisch-orthodoxe kerk en de rooms-katholieke, praktisch bevroren zijn”.
“In dit stadium moet ik zeggen dat sommige opmerkingen die we lezen en horen, niet alleen van de lippen van de paus, maar ook van een groot deel van zijn naaste medewerkers, absoluut niet bijdragen aan de voorbereiding van een nieuwe ontmoeting en onze verdere samenwerking”, zei hij, verwijzend naar de inspanningen die worden geleverd om een tweede ontmoeting te organiseren tussen paus Franciscus en de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill.
De twee ontmoetten elkaar voor het eerst op Cuba in 2016, en een tweede ontmoeting werd voorbereid in juni in Jeruzalem, maar het Vaticaan trok de stekker eruit vanwege de diplomatieke fall-out die de ontmoeting zou genereren na de Russische invasie van 24 februari in Oekraïne, en Kirills ferme steun voor de oorlog.
Paus Franciscus en metropoliet Antoni ontmoetten elkaar voor een kort gesprek van ongeveer een kwartier toen de twee vorige maand in Kazachstan waren voor een congres over wereldreligies, waar civiele en interreligieuze leiders van over de hele wereld bijeenkwamen. Ook Kirill zelf zou oorspronkelijk aan het evenement deelnemen, maar kondigde op het laatste moment aan dat hij in zijn plaats Antoni zou sturen.
De Russisch-orthodoxe ‘minister van buitenlandse en oecumenische zaken’ uitte in het tv-interview ook kritiek op eerdere opmerkingen van de paus die Kirill waarschuwde geen “misdienaar” van de Russische president Vladimir Poetin te worden, en zei dat de uitspraken, die werden gedaan tijdens een videogesprek tussen de twee leiders en later door de paus in een interview werden onthuld, “niet nuttig” waren voor de christelijke eenheid.
Paus Franciscus heeft het oorlogsgeweld herhaaldelijk veroordeeld als “waanzin” en heeft beide partijen opgeroepen de bereidheid te tonen om te onderhandelen over een staakt-het-vuren. Op zijn terugvlucht uit Kazachstan zei hij dat het sturen van wapens naar Oekraïne onder bepaalde omstandigheden “moreel aanvaardbaar” kan zijn.
Ook de Italiaanse kardinaal Pietro Parolin, de staatssecretaris van de Heilige Stoel, heeft de oorlog herhaaldelijk veroordeeld. In de aanloop naar het pausbezoek aan Kazachstan zei hij tegenover Vatican News dat “oorlog nooit een onontkoombare gebeurtenis is” en wordt “gedreven door ijdelheid, trots, arrogantie en hebzucht”. Een hart gedreven door deze motieven, voegde hij toe, “is een verhard hart, niet in staat zich open te stellen voor anderen”.
In zijn toespraak tot de algemene vergadering van de Verenigde Naties vorige week in New York veroordeelde Parolin ook Poetins toespeling op kernwapens als verdedigingsstrategie. Hij noemde het een “weerzinwekkend dreigement” dat aantoont dat het dringend noodzakelijk is alle kernwapens uit wapenarsenalen over de hele wereld te verwijderen.
Op 21 september waarschuwde Poetin dat Rusland “over verschillende vernietigingsmiddelen beschikt ... en wanneer de territoriale integriteit van ons land wordt bedreigd, zullen we, om Rusland en ons volk te beschermen, zeker alle middelen gebruiken die ons ter beschikking staan”. “Het is geen bluf”, zei hij in een televisietoespraak.