28-05-2020
Het Rijksmuseum in Amsterdam heeft een bijzondere schenking gekregen. Giften krijgt het museum wel vaker, maar de reden is nu uniek. Kunsthandelaar Bob Haboldt schenkt het werk Engelen dragen het lichaam van Christus aan het museum, als eerbetoon aan de coronaslachtoffers. Dat meldt de NOS. 

Het schilderij is een meesterwerk van de Vlaamse schilder Bartholomeus Spranger, die internationaal bekend was aan het eind van de zestiende eeuw. Het werk werd beroemd toen de Nederlandse uitgever Hendrick Goltzius er rond 1587 een prent van maakte en die in grote oplage liet drukken.

Eerbetoon
Haboldt is geraakt door de coronacrisis, zegt hij op NPO Radio 1. Met het schenken van het schilderij wil hij een eerbetoon brengen aan de coronaslachtoffers en tegelijk anderen inspireren hetzelfde te doen. “Niet alleen voor het Rijksmuseum, maar voor de hele wereld, om op de een of andere manier het gevoel te krijgen dat er iets is dat ons nog heel lang bij kan blijven en ons kan helpen door deze moeilijke periode.”

Hoop
De kunsthandelaar koos voor het werk van Spranger omdat het volgens hem goed aansluit bij de coronacrisis. “Wat je ziet is een uitbeelding van barmhartigheid op het hoogste niveau: het zielloze lichaam van Christus die hulp krijgt van engelen die hem ten hemel laten rijzen.” Haboldt ziet daarin een link met de hulp die het zorgpersoneel geeft. “Het geeft ons allemaal weer wat hoop.”

Barmhartigheid
Op indringende wijze schilderde Spranger op deze kleine koperplaat een imago pietatis (‘beeld van barmhartigheid’). Te zien is het door engelen gedragen lichaam van Jezus Christus, beschenen door hemels licht. De zogenoemde Man van Smarten wordt bijna frontaal aan ons getoond. Het engeltje op de voorgrond houdt een mand met passiewerktuigen als de doornenkroon en de spijkers waarmee Jezus werd gekruisigd, vast. Op de achtergrond zijn de drie Maria's op weg naar het graf, dat ze leeg zullen aantreffen.

Het werk dat is geschilderd voor privédevotie, genoot al snel brede bekendheid omdat Hendrick Goltzius het in 1587 reproduceerde in een prent die in grote oplage werd gedrukt en verspreid.

Maniërisme
De uit Antwerpen afkomstige Bartholomeus Spranger was vanaf 1581 hofschilder van de Habsburgse keizer Rudolf II in Praag, de grootste kunstverzamelaar van zijn tijd. Als een van de belangrijkste en invloedrijkste kunstenaars aan het Praagse hof belichaamde hij de nieuwe stijl van het Europese maniërisme. Zijn eerdere verblijf in Italië en vooral Rome had grote invloed op zijn werk, waarin hij op unieke wijze de Nederlandse traditie en het Romeinse maniërisme wist te combineren. De schilderijen die hij vervolgens maakte, werden door de keizer en zijn gevolg hoog gewaardeerd.