Wel naar de kroeg, toch niet meer naar de kroeg; langzaam terug naar kantoor, nu weer thuiswerken... Sommigen voelen met iedere versoepeling grote opluchting, terwijl bij anderen het angstzweet uitbreekt. Je bent niet de enige met interne strubbelingen! Daarom zetten wij vier tips van psycholoog Sabine Klaver op een rij.
Sabine Klaver studeerde een paar jaar geleden af als psycholoog. Zowel privé, als op de werkvloer ziet ze stigma’s rond psychische problemen. "Als je diabetes hebt, dan is dat een duidelijk ziektebeeld dat iedereen begrijpt. Maar bij mentale problematiek geven mensen toch vaak zichzelf de schuld." In haar podcast PyschoLogisch bespreekt ze daarom allerlei onderwerpen, van autisme tot PTSS. "Onbekend maakt onbemind", zegt ze aan de telefoon. De oplossing? "Maak de boel bespreekbaar."
Psychische gezondheid van 1 op de 4 achteruit tijdens corona
"De coronaperiode is voor sommigen een trigger geweest; de druppel die de emmer deed overlopen”, merkt Sabine. Dat blijkt ook uit cijfers van het Trimbos Instituut. “Wanneer gevraagd wordt naar de psychische gezondheid voor en na het begin van de coronacrisis gaf bijna 1 op de 4 (23.5%) deelnemers aan dat deze achteruit was gegaan”, blijkt uit het onderzoek. “Waar mensen eerst naast een drukke baan nog de mogelijkheid hadden om te sporten en leuke dingen te doen met vrienden, zijn de uitlaatkleppen weggevallen tijdens de pandemie. Dat maakt het lastig om balans te vinden", legt Sabine uit.
Van veel niet mogen, naar alles mogen en dan weer minder mogen; het gaat te snel
Sociale angst komt op
"Nu zien we juist weer een kanteling. De angst om ziek te worden of anderen ziek te maken neemt bij veel mensen af, maar sociale angsten treden naar de voorgrond. De switch van veel niet mogen, naar veel wél mogen en dan weer minder mogen, gaat voor veel mensen enorm snel."
"Zodra er meer mag, voelen mensen een grote sociale druk. Het mag weer, dus het moet weer. Een dagje door een drukke winkelstraat of naar een verjaardag gaan, kan ineens veel zijn. We vragen ons af hoe we dat eerst moeiteloos deden, terwijl we nu na zo’n dag doodop zijn."
"Mensen zijn gewoontedieren. Dus alles dat we gewend zijn te doen, doen we zonder daar veel vragen bij te stellen. Als jij normaal gesproken zonder vraagtekens iedere weekenddag helemaal vol plant, kan het zijn dat je in de coronatijd hebt gemerkt dat je de rust ook lekker vindt."
#1. Probeer niet te vechten tegen je gevoel
"Gevoelens zijn er met een reden. Probeer daar naar te luisteren." Voel je je overspoeld omdat je weer naar die verjaardag moet? Na anderhalf jaar op vriendinnenweekend? Of moet je van je baas ineens weer naar kantoor? "Luister dan naar je gevoel", zegt Sabine. “Negeer het niet en verdrink niet in de gedachte, ‘iedereen doet het, dus ik ga er maar in mee’. De grote vraag is namelijk eerst: kan iedereen dat wel? Of lijkt dat maar zo? Misschien doen anderen ook wel wat ze dénken dat moet."
Boosheid is een goede raadgever
#2. Ken je grens
"Boosheid is een goede raadgever. Als je boos bent, betekent dat vaak dat er een grens overschreden is. Als je luistert naar de signalen van je lichaam, kun je vanuit daar bepalen wat voor jou werkt. Wees niet bang om die gevoelens te bespreken met je omgeving. Overprikkeling is lichamelijk heel duidelijk merkbaar. Vermoeidheid, hoofdpijn, buikpijn… Zie dat als een informatiebron en handel daarnaar."
Grijp bij hoofdpijn dus niet direct naar twee paracetamol
Grijp bij hoofdpijn dus niet direct naar twee paracetamol en beuk weer verder. "Wees meer met je lichaam bezig", dat is makkelijker gezegd dan gedaan, dat snappen we. "Sporten kan helpen. En wat ik altijd aanraad - waar sommigen sceptisch over zijn - is mindfullness of meditatie.| Dat klinkt misschien zweverig, maar je kunt heel laagdrempelig beginnen, vervolgt Sabine. "Bijvoorbeeld tijdens het tandenpoetsen ‘s ochtends en ‘s avonds. Ga op die momenten bij jezelf na, hoe voel ik me eigenlijk?"
#3. Bouw het op
"Pas op met je hele week vol plannen. Zelf merkte ik ook dat mijn agenda steeds voller liep." Tijd om daar een stokje voor te steken. "Per weekend één geplande activiteit is voor mij bijvoorbeeld ook oké. De rest kun je openlaten en op moment supreme beslissen waar je zin in hebt. Daarnaast kan compenseren ook een methode zijn. Besluit je om zaterdag toch naar die verjaardag te gaan? Probeer dan zondag rustig aan te doen."
Je hoeft jezelf niet altijd te verantwoorden als je afzegt
Het kan lastig zijn daar keuzes in te maken. Ga je voor het etentje bij je ouders? Of toch met je vriendinnen naar het terras? "Bespreek met je omgeving het veel voor je is. Voor mij werkt de regel van één afspraak per weekend goed, dat kun je dan ook met anderen communiceren." En niet geheel onbelangrijk; je hoeft jezelf niet altijd te verantwoorden als je afzegt. "De wereld vergaat niet als jij er niet bij bent. Vaak vinden anderen het lang niet zo erg", zegt Sabine.
#4. Wees bewust van vergelijken met anderen
We zijn als mens kampioen in onszelf vergelijken. "Maar waarom doe je de dingen die je doet? Omdat anderen het doen? Wil je het wel écht zelf? Of denk je dat anderen het van je verwachten?" Het is goed om jezelf af en toe die vragen te stellen. "Daarbij speelt sociale media natuurlijk ook een grote rol in het feit dat we onszelf constant aan het vergelijken zijn. Maar geloof mij, het gras is echt niet per se groener aan de overkant."
Post pandemic anxiety
De pandemie heeft bij een groep mensen een sociale angst opgebracht, (post) pandemic anxiety. Bij veel mensen is hun wereld het afgelopen jaar kleiner geworden. Vanuit de veilige bubbel weer in het 'oude normaal' stappen, kan gevoelens van angst oproepen. "Angsten doorbreek je over het algemeen door te doen, je angsten aan te gaan. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan en daarom geldt: doe het stap voor stap. Het heeft tijd nodig. Daarbij levert het bij veel mensen een onwennig gevoel op dat we niet weten wat veilig is." Daar heeft de beslissing van de overheid om clubs en festivals open te gooien, om deze vervolgens weer te cancelen, niet veel goeds aan bijgedragen…
"We zijn als mens enorm flexibel, maar we hebben tijd nodig om aan dingen te wennen. Verwacht niet teveel van jezelf en gun jezelf vooral de tijd." En ondanks een hoop ellende ziet Sabine toch een silver lining. "Dit is het moment om even te herevalueren hoe we onze tijd écht willen verdelen."
