16-12-2018

Op het zaterdag gehouden eenwordingsconcilie in Kiev hebben orthodoxe kerkleiders de 39-jarige metropoliet Jepifanij (Epiphanius) gekozen tot hoofd van de nieuw opgerichte Oekraïens-Orthodoxe Kerk.

De kerkvergadering, die plaatsvond in de Sint-Sofiakathedraal in de Oekraïense hoofdstad Kiev, werd bijgewoond door president Petro Porosjenko van Oekraïne.

Eerder bericht: Oekraïense orthodoxen bijeen in eenwordingsconcilie >>

“God heeft ons roepen gehoord en ons deze eenheid waarop we hoopten geschonken”, zei Epiphanius volgens persbureau The Associated Press tegen een menigte van duizenden gelovigen die zich hadden verzameld op het plein bij de kathedraal. Het nieuwe hoofd komt voort uit het Patriarchaat van Kiev, dat nooit door de wereldwijde gemeenschap van orthodoxe kerken als autocefale kerk is erkend.

“Oekraïne was niet, is niet en zal niet een canoniek territorium van de Russische Kerk zijn”, zei een opgetogen president Porosjenko tegen de menigte. “Dit is een kwestie van Oekraïense soevereiniteit. We grijpen de geestelijke onafhankelijkheid aan, die kan worden gelijkgesteld aan politieke onafhankelijkheid. We breken de ketens die ons aan het Russische rijk binden.”

Aan het concilie ter oprichting van een nieuwe nationale kerk werd deelgenomen door drie orthodoxe kerkgenootschappen. Van de zijde van de Oekraïens-Orthodoxe Kerk die onder het gezag van het Patriarchaat van Moskou vallen, waren er slechts twee afgevaardigden aanwezig. Die werden door de Russisch-orthodoxe metropoliet Hilarion van Volokolamsk vergeleken met Judas Iskariot, de apostel die Jezus had verraden.

Het nieuwe verenigde kerkgenootschap zal naar verwachting binnenkort van het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel de status van autocefalie krijgen.

Vanaf de kerstening van het Kievse Rijk (bestaande uit het huidige Rusland, Wit-Rusland en Oekraïne) in 988 vielen de Kievse bisschoppen onder de jurisdictie van Constantinopel. In 1686 kwam daar een einde aan toen Constantinopel besloot dat Moskou voortaan het recht had de metropolieten van Kiev te benoemen. Op 11 oktober 2018 herriep de Heilige Synode van het Oecumenisch Patriarchaat dat historische decreet en verklaarde dat Oekraïne voortaan recht heeft op een onafhankelijke orthodoxe kerk.

Epiphanius werd in 1979 geboren in de regio Odessa. De afgelopen vijf jaar was hij de rechterhand van door Moskou geëxcommuniceerde patriarch Filaret. In tegenstelling tot veel van zijn collega’s heeft Epifanius niet in Moskou maar in Kiev en Griekenland gestudeerd. Hij spreekt vloeiend Grieks, wat een voordeel oplevert in de dialoog met het Patriarchaat van Constantinopel.

Epipanius zal mogelijk op 6 januari naar Istanbul reizen om van oecumenisch patriarch Bartholomeüs het decreet van autocefalie te ontvangen. Het is onwaarschijnlijk dat Epifanius de titel ‘patriarch’ zal krijgen, want dat zou een provocatie van Moskou zijn. Hij zal naar verwachting ‘metropoliet van Kiev en heel Oekraïne’ worden genoemd.