De documentaireserie Het mondkapjesgoud komt met een bijzondere bonusaflevering, waarin regisseur Dirk Mostert een bijzonder gesprek voert met het gezicht van de omstreden mondkapjesdeal: Sywert van Lienden.
In het interview reageert hij voor het eerst uitgebreid op de recente rechterlijke uitspraak en is hij openhartig over zijn intenties, het in zijn ogen oneerlijke politieke en juridische spel, de stortvloed aan kritiek en zijn leven na het sluiten van de miljoenendeal. 'Deze deal had ik niet moeten maken', geeft Van Lienden toe. En over zijn nieuwe leven: 'Aan alle kanten word je belemmerd in het leven van het leven. Je leeft oprecht meer in de gevangenis, dan dit.'
'Heel raar vonnis'
In de slotaflevering van Het mondkapjesgoud reageert Sywert van Lienden op de recente rechtelijke uitspraak. 'Eerlijk gezegd ben ik van m’n stoel gevallen van dat vonnis,' zegt Van Lienden in Het mondkapjesgoud. 'Een heel raar vonnis.' De rechter stelt dat Van Lienden en zijn twee zakenpartners de gemaakte winst van ruim 20 miljoen euro moeten terugbetalen aan de liefdadigheidsstichting die zij in 2020 oprichtten.
De Stichting Hulptroepen Alliantie, die het trio oprichtte om zonder winstoogmerk mondkapjes naar Nederland halen, behoort dit geld volgens de rechter toe. En niet de commerciële BV die Van Lienden en zakenpartners oprichtten om de overheidsdeal mee te sluiten.
Van Lienden verklaart dat hij ten tijde van de deal geen bestuurder van de stichting was, dat waren Camille van Gestel en Bernd Damme. Ook bij het doen van een van de leveringsvoorstellen namens de stichting aan de overheid zegt hij niet de leiding te hebben gehad, terwijl in de documentaireserie op homevideobeelden te zien is dat Van Lienden zelf op de knop drukt bij het versturen van een voorstel.
'Met de bestuurders naast mij,' aldus Van Lienden. Hij voert aan dat zijn medebestuurders ook hebben verklaard dat Van Lienden niet betrokken was als bestuurder. 'Die verklaringen zie je niet terug in het vonnis, dus die zijn volledig gepasseerd.'
'Deze deal had ik niet moeten maken'
Hugo de Jonge: 'Sywert is best een klootzak'
De overheid claimde de mondkapjesmiljoenen ook terug, maar heeft daar volgens de rechter geen recht op. 'De deal deugde,' aldus Van Lienden. Hij kijkt vooral met ongenoegen terug op het politieke spel rond de deal en de persoonlijke aanvallen op hem door onder anderen Hugo de Jonge, tijdens de coronacrisis minister van Volksgezondheid. 'Als er bijvoorbeeld teksten worden gewisseld door topambtenaren, dat er hoge omes op me moeten worden afgestuurd. Of dat ik ronduit word uitgescholden, er zijn ministers die ‘klootzak’ of allerlei teksten over mij schrijven.'
Van Lienden: onschuldig, ondanks nieuwe geluidsopnames
Het Openbaar Ministerie vervolgt het drietal voor oplichting, verduistering en witwassen. Deze strafzaak loopt nog. Van Lienden: 'Jarenlang worden er drie jongens ten onrechte beschuldigd van een hele ernstige vorm fraude. Maar het is niet de moeite waard om daarmee mensenlevens kapot te maken, echt kapot te maken!'
Een van de vrijwilligers van de Stichting Hulptroepen deed aangifte tegen Van Lienden en zijn zakenpartners wegens oplichting. Via zijn contacten in China werd maar liefst de helft van de overheidsdeal gesloten. Toch verdiende hij er geen cent aan, terwijl Van Lienden en zakenpartners ruim 20 miljoen aan winst in eigen zak staken.
Uit nieuwe geluidsopnames is te horen dat Van Lienden deze vrijwilliger zijn excuses maakt: 'Ik kan alleen maar vanuit het diepst van mezelf zeggen dat het me spijt en dat ik daar al een jaar mee worstel.' In het interview trekt hij zijn excuses van destijds in. Hij verklaart hij dat hij iets anders bedoelde met zijn uitspraken en dat deze ‘onhandig’ waren.
'Ik kan alleen maar vanuit het diepst van mezelf zeggen dat het me spijt en dat ik daar al een jaar mee worstel'
Impact op leven
Behalve het OM zitten ook de fiscus en de bank achter Van Lienden aan. 'Mijn leven wordt geregeerd door anderen. Ik heb heel weinig autonomie. Als je de hele dag belaagd wordt door juridische acties,' vertelt Van Lienden. 'Je hebt geen pinpas werkend meer, je kunt je niet verzekeren, je moet je huis gedwongen verkopen van de bank. Je kunt geen plannen maken, je ligt gewoon helemaal vast. Aan alle kanten word je belemmerd in het leven van het leven. Je leeft oprecht meer in de gevangenis, dan dit.'
Op de vraag of dit hem allemaal waard was, antwoordt de ongewilde hoofdrolspeler uit de mondkapjesaffaire: 'Ik weet heel zeker van mezelf: deze deal had ik niet moeten maken. Ik had hier bij weg moeten lopen.' Tegen de uitspraak in de civiele zaak gaat hij in hoger beroep.
Ook in de strafzaak zal hij zijn onschuld bepleiten: 'Ik heb heel vaak op het punt gestaan om te zeggen ‘ik heb het helemaal verkeerd gedaan’, om ervan af te zijn. Maar ik kan het niet. Ik kan niet mezelf in de spiegel kijken en zeggen dat ik iets met verkeerde intenties heb gedaan, wat ik niet heb gedaan.'
Het gesprek in Het mondkapjesgoud is vanaf woensdag 5 maart te streamen bij KRO-NCRV op NPO Start en wordt diezelfde dag om 21.30 uur uitgezonden op NPO 1.
