Erasmus Dwarsdenker

Amsterdam, 9 maart 2021 - Onlangs verscheen bij uitgeverij De Bezige Bij een nieuwe biografie van Desiderius Erasmus. De auteur is historicus Sandra Langereis. Haar boek is getiteld Erasmus. Dwarsdenker en telt 784 pagina’s.

Erasmus werd in de tweede helft van de jaren zestig van de vijftiende eeuw geboren in Rotterdam, toen nog een onbeduidend stadje. Hij was het onwettige kind van de Goudse priester Gerardus en diens huishoudster Margaretha. 

In de nieuwe biografie wordt Erasmus beschreven als een van de grootste auteurs van de Lage Landen en zelfs van heel Europa. “Hij verpersoonlijkt de overgang van de middeleeuwen naar de moderne tijd. Zijn betekenis voor de literatuur- én wetenschapsgeschiedenis is immens. Erasmus’ duizenden brieven over onderwerpen als gewetensdwang en drukpersvrijheid hebben niets aan zeggingskracht ingeboet”, aldus De Bezige Bij. 

De uitgeverij zegt dat Sandra Langereis de eerste biograaf is die het levensverhaal van Erasmus recht doet door zijn enorme briefwisseling op de voet te volgen en de wording van zijn complete literaire erfenis te beschrijven. 

Erasmus werd op 24 april 1492 door een wijbisschop in de Dom van Utrecht tot priester gewijd. Hij kreeg al snel dispensatie van zijn priesterlijke plichten. In 1495 ging hij in Parijs theologie studeren. Later ging hij ook naar Engeland, waar hij bevriend raakte met Thomas More

In 1500, toen hij weer terug in Parijs was, publiceerde Erasmus zijn eerste boek: Adagia, een bundel gezegden. Negen jaar later verscheen Lof der Zotheid, dat hij had geschreven tijdens een reis van Italië naar Engeland. In 1516 kwam een van zijn belangrijkste werken uit: een Latijnse vertaling van het Nieuwe Testament. Hij verbleef toen in Bazel, waar de boekdrukkunst een hoge vlucht had genomen. 

Erasmus disputeerde met Maarten Luther over de menselijke wil. Volgens Luther was die niet vrij, volgens Erasmus wel. Met Luther viel hij de misstanden in de Katholieke Kerk aan. Erasmus ging tijdens de Reformatie niet zover als Luther, Calvijn en Zwingli. Daardoor kwam hij niet buiten de Kerk van Rome te staan. 

De laatste jaren van zijn leven bracht hij door in Freiburg im Breisgau, de Badense stad waar in 1457 een universiteitsstad was gesticht. In 1535 keerde Erasmus terug naar Bazel, Daar overleed hij op 12 juli 1536.