Rome, 30 mei 2025 – Oecumenisch patriarch Bartholomaios van Constantinopel is weer op bezoek geweest bij paus Leo XIV. Vanochtend troffen de twee elkaar in het Vaticaans Apostolisch Paleis. De ereprimaat van de Orthodoxe Kerk had de nieuwe bisschop van Rome al eerder ontmoet op 18 en 19 mei bij gelegenheid van diens inauguratie.
Volgens een kort communiqué van het Oecumenisch Patriarchaat bespraken Leo XIV en Bartholomaios “in detail het officiële bezoek van de paus aan Turkije, dat voor dit jaar gepland staat, evenals andere actuele kwesties”.
“De sfeer van deze tweede ontmoeting tussen de paus en de patriarch was opnieuw zeer vriendelijk en hartelijk; aan het einde van de ontmoeting ontving de paus de hulde van de gehele patriarchale delegatie”, aldus het patriarchaat.
Encycliek
Bartholomaios heeft een nieuwe encycliek geschreven. Die gaat over het actuele belang van het Eerste Oecumenische Concilie, bijeengeroepen door de Romeinse keizer Constantijn I en gehouden in 325 in het keizerlijk paleis in Nicea in Bithynië (het hedendaagse İznik in Turkije).
De 1700ste verjaardag van het Eerste Concilie van Nicea is volgens de Byzantijnse kerkleider een goede aanleiding voor christenen om het streven naar eenheid te intensiveren en om gezamenlijk een antwoord te bieden op de huidige “antropologische verwarring”.
Transhumanisme
Toen keizer Constantijn bepaalde dat alle bisschoppen in heel het Romeinse Rijk zich moesten buigen over het christologische geschil tussen bisschop Alexander van Alexandrië en de Cyreense presbyter Arius. De kerkvergadering resulteerde in de afwijzing van de ariaanse opvatting dat de goddelijke natuur van de Zoon ondergeschikt was aan die van de Vader. De Zoon was weliswaar vóór alle tijden geboren uit de Vader, maar ook één in wezen met de Vader.
Bartholomaios formuleert dit in zijn encycliek als volgt: “Tegenover de ariaanse ketterij formuleerde de Kerk in Nicea synodaal de essenties van haar geloof, die zij voortdurend beleeft. Door zijn incarnatie redt de ‘Ene die in wezen gelijk is aan de Vader’, de eeuwige Zoon en Logos van God, ‘ware God uit ware God’, de mens uit de slavernij van de tegenstander en opent hij de weg naar vergoddelijking in genade.”
De patriarch beschrijft het heden als “een tijd van antropologische verwarring en intensieve inspanningen om de ‘transhumane metamens’ te handhaven als een oplossing en zelfvergoddelijkingsperspectief van de menselijke evolutie door middel van een raakvlak van wetenschap en technologie”. Bartholomais verwerpt deze visie op de hedendaagse ‘godmens’ met behulp van het christelijk principe van ‘goddelijke menselijkheid’.
Het transhumanisme waartegen de patriarch van Constantinopel waarschuwt is een intellectuele stroming die pleit voor het technologisch verbeteren van de menselijke conditie zodanig dat er een posthumaan wezen kan worden ontwikkeld, dat beschikt over vermogens die ver uitstijgen boven het huidige menselijke niveau.
De encycliek zal oo 1 juni worden voorgelezen in de Sint-Georgioskathedraal in Phanar, de officiële residentie van de oecumenische patriarch in Istanbul. Deze zondag vóór Pinksteren is de dag waarop het Eerste Concilie van Nicea wordt herdacht.