15-12-2018

In de Sint-Sofiakathedraal van Kiev is zaterdagochtend het Concilie van Eenwording van start gegaan. Honderden orthodoxen bisschoppen, priesters en lekengelovigen van drie kerkgenootschappen zijn bijeengekomen om een nieuwe Oekraïens-Orthodoxe Kerk op te richten. Als dat lukt zal het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel de autocefalie (zelfstandigheid) van de kerk bevestigen. Ook zal er tijdens dit concilie een patriarch van Kiev worden gekozen.

De oprichting van een nationale eenheidskerk wordt beschouwd als een belangrijk politiek signaal aan Rusland. Tot op heden staan meer dan 12.000 Oekraïense parochies en ongeveer 200 kloosters onder gezag van het Orthodoxe Patriarchaat van Moskou. Het concilie in Kiev wil daar een einde aan maken. Dat zou betekenen dat de Russisch-Orthodoxe Kerk een derde van haar parochies zou verliezen.

President Petro Porosjenko van Oekraïne is te gast bij het concilie. Hij heeft zich intensief beziggehouden met de oprichting van een nationale orthodoxe kerk.

De Oekraïense orthodoxe is verdeeld over drie genootschappen: de kerk die verbonden is met Moskou; het in 1992 opgerichte Patriarchaat van Kiev; en de in 1921 opgerichte ‘Oekraïense Autocefale Orthodoxe Kerk’. Top op heden zijn alle pogingen om tot een vereniging te komen, mislukt. Theologisch gezien zijn ze het met elkaar eens, alleen de houding ten opzichte van Moskou onderscheidt hen fundamenteel. Volgens enquêtes behoren de meeste orthodoxe Oekraïners tot de kerk van het Patriarchaat van Kiev, dat door de Russisch-Orthodoxe Kerk als een schismatieke kerk wordt beschouwd.

Het Patriarchaat van Moskou heeft zijn bisschoppen opgeroepen het concilie te boycotten. Moskou dringt aan op zijn kerkelijke suprematie over Oekraïne. Uit protest tegen de oprichting van een Oekraïense autocefale kerk heeft de Russisch-Orthodoxe Kerk reeds haar contacten met het Oecumenisch Patriarchaat verbroken. Ook verbood zij haar gelovigen deel te nemen aan de erediensten van kerken die onder het gezag van Constantinopel vallen.

Metropoliet Epifanius (39), die tot het Patriarchaat van Kiev behoort, wordt beschouwd als de favoriet voor de verkiezing van het hoofd van de nieuwe Oekraïens-orthodoxe kerk. Epifanius is de rechterhand van de 89-jarige patriarch Filaret.