Vaticaanstad, 2 oktober 2022 – Voor het eerst heeft paus Franciscus zich sinds de Russische invasie van Oekraïne publiekelijk gericht tot de “president van de Russische Federatie” en hem opgeroepen de oorlog te beëindigen. Dat deed de Heilige Vader vandaag in het eerste gedeelte van zijn zondagse angelustoespraak.
“Het verloop van de oorlog in Oekraïne is zo ernstig, verwoestend en bedreigend geworden, dat het grote zorgen baart. Daarom wil ik er vandaag mijn hele overdenking bij het Angelus aan wijden”, zei de paus tot de menigte op het Sint-Pietersplein. “Inderdaad, deze verschrikkelijke en onvoorstelbare wond van de mensheid blijft, in plaats van te genezen, steeds meer bloeden en dreigt zich uit te breiden.”
Normaliter gaat het eerste gedeelte van een pauselijke angelustoespraak, dat voorafgaat aan het gezamenlijke bidden van het gebed Engel des Heren, over het thema van de Evangelielezing van de mis van die dag.
“Ik treur om de rivieren van bloed en tranen die in deze maanden zijn vergoten. Ik ben bedroefd over de duizenden slachtoffers, vooral kinderen, en de vele verwoestingen, waardoor veel mensen en gezinnen dakloos zijn geworden en uitgestrekte gebieden worden bedreigd door kou en honger. Zulke acties kunnen nooit gerechtvaardigd worden, nooit! Het is schrijnend dat de wereld de geografie van Oekraïne leert kennen door namen als Boetsja, Irpin, Marioepol, Izjoem, Zaporizja en andere plaatsen, die plaatsen van onbeschrijflijk lijden en angst zijn geworden. En wat met het feit dat de mensheid opnieuw geconfronteerd wordt met de atoomdreiging? Het is absurd”, zei Franciscus kort na het middaguur.
“Wat moet er nog gebeuren? Hoeveel bloed moet er nog vloeien voor we beseffen dat oorlog nooit een oplossing is, alleen vernietiging? In de naam van God en in de naam van het gevoel van menselijkheid dat in elk hart woont, roep ik opnieuw op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren. Laat de wapens worden stopgezet en laat ons de voorwaarden zoeken voor onderhandelingen die kunnen leiden tot oplossingen die niet met geweld worden opgelegd, maar in overleg, rechtvaardig en stabiel zijn. En dat zullen ze zijn als ze gebaseerd zijn op respect voor de onschendbare waarde van het menselijk leven, alsmede voor de soevereiniteit en territoriale integriteit van elk land en de rechten van minderheden en legitieme zorgen.”
Oproep aan zowel POETIN als ZELENSKI
De paus gaf er blijk van zich grote zorgen te maken over het uitbreken van een kernoorlog. “Ik betreur ten zeerste de ernstige situatie die de afgelopen dagen is ontstaan, met verdere acties die in strijd zijn met de beginselen van het internationaal recht. Het verhoogt het risico van nucleaire escalatie, tot het punt waarop gevreesd wordt voor oncontroleerbare en catastrofale gevolgen wereldwijd.”
“Mijn oproep is op de eerste plaats gericht tot de president van de Russische Federatie, om hem te smeken deze spiraal van geweld en dood te stoppen, ook in het belang van zijn volk. Anderzijds doe ik, bedroefd over het immense lijden van het Oekraïense volk als gevolg van de geleden agressie, met evenveel vertrouwen een beroep op de president van Oekraïne om open te staan voor serieuze vredesvoorstellen. Ik roep alle hoofdrolspelers in het internationale leven en de politieke leiders van de naties op alles in het werk te stellen om een einde te maken aan de huidige oorlog, zonder zich mee te laten slepen in gevaarlijke escalaties, en initiatieven voor een dialoog te bevorderen en te steunen. Laat de jonge generaties alstublieft de gezonde lucht van de vrede inademen en niet de vervuilde lucht van de oorlog, die waanzin is!”
“Laten we na zeven maanden van vijandelijkheden alle diplomatieke middelen aanwenden, ook die welke tot nu toe misschien niet zijn gebruikt, om een einde te maken aan deze verschrikkelijke tragedie. Oorlog op zich is een fout en een verschrikking!”, aldus paus Franciscus in zijn angelustoespraak vandaag.
Gisteravond gaf de Oekraïense president Volodimir Zelenski in zijn dagelijkse videoboodschap aan dat de nationale strijdkrachten winst hebben geboekt. Wat een zware week voor Oekraïne had moeten worden, werd een zware week voor Rusland, zei hij strijdlustig. Zelenski stond uitgebreid stil bij de herovering van Lyman op de Russen. Russische troepen hadden zich 's middags teruggetrokken uit deze strategische stad in de oostelijke regio Donetsk. “Deze week wapperen er al meer Oekraïense vlaggen in Donetsk. Volgende week zullen het er nog meer zijn”, aldus Zelenski.
De val van Lyman kwam een dag na de annexatie door Rusland van Donetsk en drie andere Oekraïense regio's, een gebeurtenis die in Moskou groots werd gevierd. Het verkeersknooppunt Lyman, dat sinds mei in Russische handen was, is strategisch belangrijk, omdat het voor de Oekraïense strijdkrachten een springplank kan zijn voor de herovering van meer plaatsen in Donetsk, zoals het 40 kilometer verderop gelegen Lisitsjansk en Severodonetsk.
“Oekraïne zal terugnemen wat van haar is. Zowel in het oosten en het zuiden, als in wat ze nu hebben geprobeerd te annexeren en op de Krim, die ze sinds 2014 ‘ingelijfd’ noemen: onze vlag zal overal wapperen.”
Zelenski riep ook in herinnering dat het zaterdag 76 jaar geleden was dat het Proces van Neurenberg eindigde, waar nazikopstukken zich na de Tweede Wereldoorlog moesten verantwoorden voor de misdaden begaan door het Hitlerregime. “We weten dat de dag van onze overwinning zal komen, dat is onvermijdelijk. En daarna komt de dag des oordeels voor de Russische agressors. Ook dat is onvermijdelijk.”