Rome, 30 november 2023 - Paus Franciscus heeft vanochtend diverse groepen en individuele personen in audiëntie ontvangen, onder wie de leden van de Internationale Theologische Commissie, een orgaan verbonden aan de Romeinse Curie. Hij had een officiële toespraak tot de katholieke godgeleerden voorbereid, maar hij besloot die vanwege zijn luchtweginfectie niet uit te spreken. In plaats daarvan gaf hij een geïmproviseerde speech. Daarin riep hij de aanwezige theologen op de Kerk te ontdoen van haar mannelijk masker.
“Bedankt voor dit bezoek. En bedankt voor uw werk. Er is hier een mooie toespraak met theologische dingen, maar zoals ik er nu aan toe ben, kan ik die beter niet voorlezen. Ik geef hem aan u”, zei de paus, die morgen naar Dubai zou zijn gegaan om er deel te nemen aan de klimaattop COP28 maar die trip om gezondheidsredenen afzegde.
“Ik dank u voor wat u doet. Theologie, theologische reflectie, is heel belangrijk. Maar er is iets wat ik niet leuk vind aan jullie, excuseer mijn oprechtheid. Eén, twee, drie, vier vrouwen: arme vrouwen! Ze zijn alleen! Ah, neem me niet kwalijk, vijf. Hier moeten we verder mee!”, zei Franciscus.
“Vrouwen hebben een andere capaciteit voor theologische reflectie dan wij mannen. Dat komt vast omdat ik zoveel vrouwentheologie heb gestudeerd. Ik werd geholpen door een goede Duitse vrouw, Hanna-Barbara Gerl, over Guardini. Zij had die geschiedenis bestudeerd en die vrouwentheologie is niet zo diep, maar wel mooi, creatief”, zei de paus, die in de jaren tachtig in Duitsland als pater jezuïet Jorge Bergoglio een proefschrift over de filosofie van de Duitse theoloog Romano Guardini (1885-1968) had proberen te schrijven.
“De Kerk is vrouw. En als we niet begrijpen wat een vrouw is, wat de theologie van een vrouw is, zullen we nooit begrijpen wat de Kerk is. Een van de grote zonden die we hebben begaan is het ‘vermannelijken’ van de Kerk. En dit wordt niet opgelost door de ministeriële manier, dat is iets anders”, aldus de pontifex, die daarmee uitsluit dat vrouwen priester gewijd kunnen worden. “Het wordt opgelost via de mystieke weg, via de koninklijke weg.”
Franciscus zei vervolgens dat het denken van de Zwitserse theoloog Hans Urs von Balthasar (1905-1988) hem “zoveel licht gegeven” gegeven heeft door erop te wijzen dat de Kerk zowel een Petrijns als een Mariaal beginsel heeft: de Kerk aangevoerd door de apostel Petrus en diens opvolgers en de Kerk waarvan Maria de moeder is. “Hierover kan gediscussieerd worden, maar die twee principes zijn er. Het Mariale is belangrijker dan het Petrijnse, want er is de Kerk als bruid en de Kerk als vrouw, zonder dat zij vermannelijkt is. En jullie zullen je nu wel afvragen: waar leidt deze toespraak toe? Niet alleen om jullie te vertellen dat jullie hierbinnen meer vrouwen hebben – dat is er één – maar om jullie te helpen nadenken. De Kerk als vrouw, de Kerk als bruid. En dit is een taak die ik van jullie vraag: ontmasker de Kerk. En dank u voor wat u doet. Neem me niet kwalijk, ik heb te veel gesproken en dat deed pijn, maar nu we zo zitten, kunnen we samen een Onze Vader bidden, ieder in zijn eigen taal, en dan zal ik de zegen geven”, aldus paus Franciscus.