Nu de HEMA besloten heeft om haar kinderkleding zonder geslachtsaanduiding in de schappen te leggen, is genderneutraal hét gesprek van de dag. Het lijkt wel of heel Nederland er iets van vindt. Je bent óf overtuigd voor, óf gepassioneerd tegen.

Is er ook een tussenweg? Iets tussen genderneutrale-HEMA-eenheidsworst en roze glitterpakjes in? Bas Heijne zet in het NRC zijn kritiek uiteen tegen de drang naar genderneutraliteit. Want neutraliteit is niet wat de wereld nodig heeft, volgens hem.

Niets mis mee

Even voor de duidelijkheid: volgens Heijne is er niets mis met de beslissing van de HEMA. “Wat gepast is voor wie, mag de klant zelf uitmaken,” schrijft Heijne. “Maar dat genderneutraal, daar is wel iets mis mee.”

‘Gendermoeheid’

In zijn betoog legt hij eerst uit wat er volgens hem mis is met de term ‘gender’. Heijne: “Het is onmiskenbaar dat oude categorieën aan het verschuiven zijn, dat mannen van nu niet lijken op mannen van toen – en bij vrouwen is dat verschil nog veel groter. En het feminisme is weer springlevend, mooi. Dat zorgt voor weerstand en een hoop gescheld, zoals altijd.”

Breek uit je bubbel!

Maar de term ‘gender’ is iets wat alleen leeft in de bovenste lagen van de samenleving, zegt Heijne. “Veel hedendaags activisme staat in het teken van bewustwording – van mechanismes, structuren, machtsverhoudingen. Maar gek genoeg wordt de eigen positie zelden benoemd – de sociale positie van waaruit dit soort analyses op de samenleving worden losgelaten. Het is een blinde vlek van nogal wat hoogopgeleide progressieven. Je wil de maatschappij veranderen, maar je draait rond in een klein kringetje van gelijkgestemden. Je zegt van alles over de samenleving, maar je ziet niet hoe de samenleving naar jou kijkt.” Volgens hem snappen de meesten niets van de discussie over gender en willen dat ook niet snappen. Het staat simpelweg te ver van ze af.

Diversiteit, niet neutraliteit

Dan de term ‘neutraal’, want daar heeft Heijne dus he-le-maal niets mee: “Echt een rotwoord, met associaties van angstvalligheid, iedereen te vriend houden, uit de wind blijven, nergens je vingers aan willen branden.” Volgens hem moet de discussie niet om neutraliteit gaan, maar om diversiteit. “Diversiteit is iets waar de samenleving aan moet wennen, verschillen in smaak, kleur, afkomst, geloof, voorkeur, houding, opvatting – ik zeg, leve de rapper met nagellak!”

Lang leve het verschil!

Als we alles genderneutraal willen maken, halen we volgens Heijne de angel uit de discussie. Het zijn namelijk de verschillen die het publieke debat zo’n mijnenveld maken en dat is waarom je het moeten aandurven om verschillen aan te stippen. Juist dan kan je een goede discussie houden. Heijne: “De samenleving is vaak genoeg een strijdperk en dan krijgt het begrip neutraliteit al snel iets lafs.”

Bas Heijne sluit zijn betoog af met deze opmerking: “Ophef over jumpertjes zonder geslachtsaanduiding, who cares. Maar de cultuurstrijd die erachter schuil gaat, is reëel genoeg. Daarbij zou ik zowel gender als neutraal voortaan mijden als de pest. Wie wil er in godsnaam genderneutraal zijn?”

Kortom, volgens Heijen moeten we ophouden met alles neutraal te maken en gewoon elkaars verschillen vieren. Loos die vooroordelen, niet de verschillen die onze samenleving kleur geven. Wat vinden jullie?