14-12-2019
Sinds het aantreden van paus Franciscus wordt in de Vaticaanse Basiliek jaarlijks het feest van Onze Lieve Vrouwe van Guadalupe met een pontificale hoogmis gevierd. Ook dit jaar ging de Argentijnse paus weer voor in de viering ter ere van de patrones van de Amerika’s. In zijn voor de vuist weg gehouden homilie zei hij het niet te zien zitten om Maria uit te roepen als Medeverlosseres. Daaromtrent een dogma afkondigen, vindt hij “onzin”.
“Trouw aan haar Meester, die haar Zoon is, de enige Verlosser, heeft hij nooit iets van haar Zoon willen afnemen. Ze heeft zich nooit gepresenteerd als medeverlosseres. Nee, discipel”, preekte de paus het Spaans.
Bijna aan het einde van zijn homilie zei hij: “Wanneer ze bij ons komen met verhalen dat we dit moeten verklaren, of dit of dat dogma moeten doen, laten we dan niet verdwalen in onzin (tonteras). Maria is een vrouw; zij is Onze Lieve Vrouw; Maria is de Moeder van haar Zoon en de Heilige Moeder van de hiërarchische Kerk; en Maria is mestiza, vrouw van onze volkeren, maar die zich mengt (mestizó) met God.”
ENCYCLOPEDIE: O.L.V. van Guadalupe
In de Katholieke Kerk bestaan groepen die willen dat de paus een nieuw Mariaal dogma afkondigt: dat Maria Medeverlosseres is. Dat zou dan het vijfde zijn. De eerste vier zijn achtereenvolgens: de Maria’s Maagdelijke Geboorte; Maria als Moeder van God; de Onbevlekte Ontvangenis van Maria; en Maria Ten Hemel Opgenomen.
Tot deze groepen behoren de aanhangers van de vermeende Mariaverschijningen van de Amsterdamse vrouw Ida Peerdeman (1905-1996). Deze verschijningen werden in 2002 door bisschop Jos Punt van Haarlem als authentiek verklaard. Ook Punts coadjutor, bisschop Jan Hendriks van Haarlem-Amsterdam, is aanhanger van het zogeheten Vijfde Mariale Dogma. Peerdeman beweerde dat de Heilige Maagd zelf haar had geopenbaard deze dogma-afkondiging te wensen.
Mgr. Hendriks heeft vandaag op zijn website gereageerd op de uitspraken van paus Franciscus van 12 december in de Sint-Pieter. “Sommige commentaren en artikelen gaven als bericht dat paus Franciscus heeft verklaard dat Maria geen medeverlosseres is. Dat is echter wat kort (veel te kort) door de bocht. De paus heeft gezegd dat Maria zich nooit presenteerde als ‘medeverlosseres’ maar als leerlinge en dat zij niets af wil doen van de zending van haar Zoon als enige verlosser. Het gaat dus niet over de vraag of Maria een bijzondere en unieke rol heeft vervuld en vervult in de verlossing”, schrijft de bisschop-coadjutor van Haarlem-Amsterdam op Arsacal.nl.
Volgens Hendriks heeft het kerkelijk leergezag zich duidelijk uitgesproken over de unieke rol van Maria in de heilseconomie. Bovendien, zo voegt hij toe, hebben christenen van alle eeuwen Maria om redding en bevrijding gebeden. “Het gaat er dan ook niet om dat paus Franciscus wil zeggen dat de pausen die het woord ‘medeverlosseres’ wél in de mond hebben genomen, daarmee fout zaten. Maar het is duidelijk dat hij het - zeker op dit moment - niet passend acht deze titel aan Maria te geven en dat paus Franciscus denkt dat die zou kunnen worden verstaan alsof Maria iets afneemt van haar Zoon, de enige Verlosser. Hij heeft de term niet veroordeeld maar het is tegelijk duidelijk dat hij zelf de uitdrukking niet ziet zitten.”
Volgens de interpretatie van bisschop Hendriks moeten de woorden van de Argentijnse paus worden gezien “in de centrale lijn en doelstelling van zijn pontificaat”. Daarbij gaat het om “vernieuwing van het missionair elan, met daarbij een bijzondere nadruk op barmhartigheid en caritas”. Volgens Hendriks is het van centraal belang van de missie van de kerk “om de band met de armen en de 'gewone mensen' te versterken en - vaak nodig - te herstellen en de zorg voor de armen en vluchtelingen voorop te plaatsen, mensen uit te nodigen en niet af te stoten”.
“In dat kader, lijkt me, moeten we zien dat hij het een dwaasheid (tontera) vindt om een vijfde dogma over Maria nu af te kondigen”, aldus Hendriks die Punt als diocesaan bisschop van Haarlem-Amsterdam zal opvolgen als de laatste pauselijk verlof krijgt om met emeritaat te gaan.