Rome (CNS), 6 oktober 2024 – Paus Franciscus, de bisschop van Rome, heeft onlangs de opdracht gegeven tot een reorganisatie van de geografische indeling van zijn diocees. Dat deed hij in de op 1 oktober gedateerde apostolische brief ‘motu proprio’ La vera bellezza (‘De ware schoonheid’). Het doel is de artistieke en spirituele schatkisten te openen voor alle katholieken in de Eeuwige Stad.
Het bisdom Rome heeft, net als het stadsbestuur van Rome, zoveel moeite gedaan om diensten in het historische centrum van de stad te garanderen dat het vaak de groeiende buitenwijken, waar de meeste mensen wonen, heeft verwaarloosd, zei paus Franciscus. Daarom moeten er volgens hem “geen muren maar bruggen” worden gecreëerd, zodat katholieken in de buitenwijken spiritueel kunnen profiteren van de gewijde kunst en architectuur in het centrum van de Eeuwige Stad.
Buitenwijken integreren
Het historische centrum, dat honderden kerken telt maar slechts 35 parochies, zal niet langer een aparte “sector” zijn. Zijn grondgebied zal geografisch worden verdeeld en worden toegevoegd aan de bestaande noord-, zuid-, oost- en west-sector “om de buitenwijken en het historische centrum beter te integreren”, schrijft de paus.
“Veel afgelegen gebieden, en bijgevolg ook veel parochies, hoewel gevormd binnen de gemeente en het bisdom Rome, zijn niet behandeld met de aandacht voor schoonheid en identiteit die Rome kenmerkt”, zegt de paus in zijn motu proprio. Tegelijkertijd is het historische centrum “steeds meer geïsoleerd geraakt” met het risico “een museum te worden dat bezocht moet worden” in plaats van een levende kerk en bron van inspiratie voor alle katholieken in de stad.
Franciscus vindt het van groot belang dat alle katholieken in Rome, en niet alleen toeristen en buitenlandse pelgrims, kunnen profiteren van het stadscentrum als “een mijn” van spirituele schatten, die de parochies in de buitenwijken van Rome kunnen verrijken gedurende het hele liturgische jaar.
Sluimerend erfgoed
Nog steeds bevindt het administratieve hoofdkwartier van het bisdom zich in het stadcentrum. Het ontbreekt daarbij volgens de paus aan een sterke pastorale aanwezigheid. Dat komt omdat de geestelijken die zijn toegewezen aan de centrale sector slechts wonen bij de heiligdommen “om vervolgens hun ambt uit te oefenen in andere opdrachten of kantoren”.
“Het bisdom heeft moeite gehad om een effectief pastoraal plan op te stellen dat tegemoet kan komen aan de spirituele behoeften van een bevolking die voornamelijk, maar niet uitsluitend, bestaat uit forenzen, bedrijfseigenaren en toeristen”, schrijft Franciscus. Bovendien, voegt hij toe, zijn er met minder fulltime inwoners in het centrum van de stad en een afname van volledig functionerende parochies honderden kerken die slechts af en toe of alleen voor toeristische bezoeken open zijn, maar ze zijn “een erfgoed met een groot potentieel dat lang heeft liggen sluimeren, dat vraagt om opnieuw te worden doordacht en ten dienste te worden gesteld van Gods volk.”
Schoonheid bevrijden van ideologie
De paus haalt een van zijn favoriete schrijvers aan, de Russische romancier Fjodor Dostojevski. Die zei ooit: “Schoonheid zal de wereld redden.” Dat is waar, zegt Franciscus, maar “schoonheid zal de wereld alleen redden als de kerk erin slaagt schoonheid te redden; het redden van de ideologische manipulaties van valse vooruitgang en van onderwerping aan commercie en economie, die het vaak reduceren tot een illusie of een vergankelijk consumptiegoed”.
“Achter elk kunstwerk in een kerk schuilt een catechese, achter elk monument in het christelijke Rome schuilt een boodschap die ontcijferd en onderscheiden moet worden” en ze verwijzen allemaal naar Christus, aldus de bisschop van Rome. “Maar om deze inhoud van authentieke schoonheid te kunnen overbrengen, moeten ze eerst ervaren worden.”