Vaticaanstad, 20 juli 2022 - De resultaten van het omstreden akkoord tussen de Heilige Stoel en de Volksrepubliek China zijn ‘niet bijzonder indrukwekkend”, aldus aartsbisschop Paul Gallagher, hoofd Relaties met de Staten van het Vaticaan. “De overeenkomst zou meer kunnen doen, maar we hebben COVID gehad en de delegaties hebben elkaar de afgelopen jaren niet kunnen ontmoeten. Dat is waar we nu aan werken, en we proberen het akkoord vooruit te helpen en te verbeteren”, zei de Brit onlangs tegenover het jezuïetenblad America Magazine.
Er zijn in China zes bisschopbenoemingen geweest en er staan er nog enkele op stapel, zei Gallagher. Ook is er volgens hem bilateraal overleg geweest, zonder dat daar besluiten uit voortkwamen. Of het akkoord in het najaar opnieuw met twee jaar zal worden verlengd, daarover moet nog worden onderhandeld. De curieprelaat verwacht wel dat die verlenging er zal komen.
De vervolging van kardinaal Joseph Zen Ze-kiun S.D.B. in Hongkong heeft het Vaticaan onaangenaam verrast en verontrust, aldus mgr. Gallagher. Zen, een vooraanstaand criticus van de Chinese regering, werd in mei tijdelijk vastgehouden door de Nationale Veiligheidspolitie. Naar verluidt werden ook zijn documenten in beslag genomen, zodat hij niet naar Rome kan reizen voor kardinalenvergadering eind augustus.
Paus Franciscus benadrukte enkele weken geleden zijn hoop op een vernieuwing van de China-deal. In een interview met het persbureau Reuters gaf hij toe dat de gecoördineerde benoemingen van bisschoppen in China slechts langzaam vorderen. Dat is ook te wijten aan coördinatieproblemen in China, zei hij. “Maar het akkoord is goed en ik hoop dat het in oktober kan worden verlengd”, zei de paus.
De beslissende onderhandelaar met Beijing is kardinaal-staatssecretaris Pietro Parolin, volgens de paus “een man van hoog diplomatiek aanzien”. Parolin weet volgens de paus hoe hij zich tot China moet verhouden. Zen echter had een paar jaar geleden veel kritiek op de staatssecretaris, omdat die de paus zou manipuleren. De emeritus bisschop van Hongkong beschuldigde ook Franciscus van het willen legitimeren van het Chinees Patriottisch Katholiek Genootschap, die naar de pijpen danst van de regering en de Communistische Partij van China.
Het akkoord, dat in oktober 2018 in werking trad, houdt onder meer in dat het Chinees Patriottisch Katholiek Genootschap voortaan bisschoppen benoemt en dat de Heilige Stoel die benoemingen zal bekrachtigen. In ruil daarvoor zouden de Chinese katholieken meer vrijheid krijgen om hun geloof te belijden.
Het akkoord werd in 2020 voor het eerst met twee jaar verlengd. De termijn verstrijkt in de herfst. Sceptici zeggen dat het leven van katholieken in de Volksrepubliek sindsdien nauwelijks is verbeterd. Bovendien zouden de leden van de zogenaamde ondergrondse kerk, die niet door de Communistische Partij wordt gecontroleerd, verder worden gemarginaliseerd.