“Wij zien en horen u. Uw kritiek, zorgen, behoeften, twijfels en uw eisen. Ik zeg u oprecht: we hebben het begrepen”, zei kardinaal Reinhard Marx aan het einde van de voorjaarsvergadering van de Duitse Bisschoppenconferentie (DBK) waarvan hij de voorzitter is. Marx, die zich richtte tot de katholieken van Duitsland, kondigde drastische stappen aan die moeten leiden tot kerkhervorming. De Duitse bisschoppen hebben namelijk unaniem besloten een “synodale weg” te organiseren, waarbij drie onderwerpen zullen worden besproken: de kerkelijke machtsstructuur, het priestercelibaat en de seksuele moraal. 

De plenaire voorjaarsvergadering, waaraan 65 bisschoppen deelnamen, werd dit jaar gehouden in de stad Lingen, in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Zij werd op 11 maart geopend en op 15 maart afgesloten. Een van de voornaamste agendapunten was de evaluatie van het vorige maand in Vaticaanstad gehouden topberaad over het seksueel misbruik. De leden van de DBK hebben aangegeven dat de crisis door het misbruikschandaal zo diep is dat hervormingen niet langer mogen uitblijven.

De “synodale weg” waartoe is besloten, zal bestaan uit gestructureerde debatten over de drie genoemde onderwerpen, die de DBK gezamenlijk met het Centraal Comité van Duitse Katholieken (ZdK) zal organiseren. Eerst zullen er drie fora worden gevormd, bestaande uit bisschoppen, ZdK-afgevaardigden en deskundigen. In september zullen over de vorderingen daaromtrent mededelingen worden gedaan. 

De kerkelijke leer over seksuele moraal moet nodig tegen het licht worden gehouden, omdat de officiële doctrine de nieuwe theologische en menswetenschappelijke inzichten met betrekking tot seksualiteit nog niet heeft verwerkt, aldus DBK-voorzitter Marx. “We voelen dat we vaak niet in staat zijn om kwesties rond het huidige seksueel gedrag te bespreken”, zei de kardinaal. 

Marx zei verder dat de leefwijze van bisschoppen en priesters moet veranderen om “de innerlijke vrijheid uit het geloof en de oriëntering naar het voorbeeld van Jezus Christus te tonen”. Het ongehuwde leven blijft voor de DBK een “uitdrukking van de religieuze binding aan God”, maar of het verplichte priestercelibaat gehandhaafd blijft, “daar zullen we achter moeten komen”. 

Het derde thema betreft ‘macht, participatie, scheiding der machten’. Daarover moet nodig over worden gedebatteerd omdat door clericalisme en clericaal machtsmisbruik het vertrouwen van mensen die op zoek zijn naar zingeving en godsdienstige richting ernstig wordt beschaamd. “Wat gedaan moet worden om het noodzakelijke afbouwen van macht te bereiken en een rechtvaardigere en juridisch bindende orde op te bouwen, zal worden verduidelijkt door de synodale weg.”

LEES OOK: Duitse bisschoppen: meer vrouwen in diocesane bestuursfuncties

Marx zei dat er wordt gesproken over ‘synodale weg’ en niet over een synode. Want het gaat niet om een synode in de kerkrechtelijke betekenis van het woord. “Misschien zijn we hiermee onderweg naar een synode.” Om als particuliere kerk een synode te organiseren, is immers toestemming van Rome nodig. Als dat de wens was geweest, dan “zouden we niet van start kunnen, terwijl we niet willen wachten”, aldus de kardinaal. Hij voegde eraan toe dat de uitkomsten van deze synodale weg, die officieel geen synode is, bindend zullen zijn. 

ZdK-president Thomas Sternberg zei in een reactie op de aankondiging dat het een goede zaak is dat de katholieke lekengelovigen bij deze synodale weg betrokken worden. “De mensen willen nu hervormingen zien.” Daarom moet het volgens Sternberg duidelijk zijn welke bevoegdheid het ‘synodale’ gremium zal hebben. Bovendien, aldus de leider van de lekenkoepel, moet gegarandeerd worden dat genomen besluiten daadwerkelijk worden uitgevoerd. “Het mag niet afglijden naar vrijblijvendheid.” Want dat levert volgens hem enkel frustratie op.