Utrecht, 17 oktober 2024 – Kardinaal Willem Eijk waarschuwt dat kerkelijke hervormingen nooit ten koste mogen gaan van de katholieke eenheid; Europa dient daarom wat dat betreft een toontje lager te zingen. “We moeten niet vergeten dat Europa slechts een klein, en krimpend, deel van de wereldwijde kerk is”, zegt de aartsbisschop van Utrecht in een interview met het theologisch tijdschrift Communio, dat gisteren op de Duitstalige website communio.de werd gepubliceerd.
Communio: Kardinal Eijk über Mission, Säkularisierung und die Weltsynode (16.10.2024)
Eijk, die zeer kritisch staat tegenover de zogeheten Synodale Weg, vergelijkt dit hervormingsproces binnen de Duitse katholieke kerk met het Pastoraal Concilie van de Nederlandse Kerkprovincie in Noordwijkerhout (1966-1970). Op de vraag wat hij vindt van de in Duitsland gehuldigde mening dat de kerk de mensen pas terug kan winnen als de hervormingsachterstand is weggewerkt, zegt hij:
“Je kunt van de kerk in Nederland leren dat dit een vergissing is. Als je verwarring schept, vervreemd je mensen van de kerk. Zo breng je niemand terug. Ik zou tegen de bisschoppen van andere landen willen zeggen: maak deze fout niet, maak onze fout niet. In parochies waar het geloof goed wordt verkondigd en de liturgie waardig wordt gevierd, zijn de kerken vol. Het gaat erom Christus centraal te stellen. Als mensen Christus hebben ontdekt en de Heilige Schrift beter begrijpen, zullen ze ook de leer van de Kerk beter begrijpen.”
Noordwijkerhout
Volgens de aartsbisschop van Utrecht zijn de overeenkomsten van de Synodale Weg en ‘Noordwijkerhout’ duidelijk. “Het Pastoraal Concilie begon met veel enthousiasme, maar uiteindelijk liepen de discussies vast en werden de deelnemers moe. Er waren toen ook overdreven verwachtingen, bijvoorbeeld over de afschaffing van het celibaat. Paus Paulus VI probeerde hier tussen te komen. De paus eiste dat de stemming over de afschaffing van het celibaat niet zou plaatsvinden, maar kardinaal Alfrink [een van Eijks voorgangers op de zetel van Utrecht, red.] negeerde dit. Er waren slechts twee tegenstemmen bij de stemming. En toch kwam er niets van terecht.”
Vrouwenwijding
Belangrijke kwesties als het openstellen van het wijdingssacrament voor vrouwen moeten volgens kardinaal Eijk synodaal worden behandeld. “Het woord ‘synode’ komt van het Griekse syn (‘samen’) en hodos (‘weg’). We moeten een gemeenschappelijke weg bewandelen en niet afwijken van de universele kerk. De paus benadrukte dit in zijn ‘Brief aan het Pelgrimerende Volk van God in Duitsland’ uit 2019. Als de eenheid in verkondiging verloren gaat, verliest de kerk haar geloofwaardigheid. In Nederland hebben we de afgelopen 50 jaar zeer slechte ervaringen gehad met het creëren van ambiguïteit en verwarring. Mensen hadden de indruk dat de kerk het zelf niet echt wist.”
Over de behandeling van de controversiële onderwerpen op de Zestiende Gewone Algemene Assemblee van de Bisschoppensynode door werkgroepen, zegt Eijk: “De stemmingen op de vergadering van vorig jaar lieten al zien dat de meerderheid van de deelnemers helemaal niet enthousiast was over onderwerpen als gender of de wijding van vrouwen. We moeten in gedachten houden dat Europa slechts een klein – en krimpend – en deel is van de wereldwijde kerk. Bovendien denken niet alle mensen in Europa en Noord-Amerika hetzelfde over deze onderwerpen.”
Kardinaal Eijk neemt niet deel aan de 'Synode over Synodaliteit'. Namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie is de Utrechtse hulpbisschop Theodorus Hoogenboom in Rome van de partij. Over zijn ervaringen tijdens de tweede sessie van de huidige synode schreef hij een verslag, te lezen op de website van Aartsbisdom Utrecht.
