Vaticaanstad, 7 augustus 2023 - Paus Franciscus heeft in zijn hoedanigheid als bisschop van Rome een lange brief geschreven aan de priesters in zijn bisdom. In het vandaag gepubliceerde document roept de Romeinse pontifex op tot een strijd tegen het klerikalisme. Hij ondertekende de brief afgelopen zaterdag in Lissabon, waar hij was vanwege de Wereldjongerendagen.
De 86-jarige Franciscus schrijft dat hij nu een beetje rust heeft naast de zomeractiviteiten en na het werk van de afgelopen maanden. Vervolgens bedankt hij eerst de ongeveer 3.700 priesters in zijn bisdom, dat hij aan het begin van het jaar had hervormd. Daarna haalt hij zoals gewoonlijk weer fel uit naar het klericalisme, de hoogmoedige houding die sommige clerici aannemen omdat ze zichzelf beschouwen als kerkelijke en maatschappelijke elite.
“Vergeef me als ik in herhaling val”, schrijft de paus. Als “oude man en vanuit het hart” wil hij zijn bezorgdheid uiten “wanneer we terugvallen op de vormen van klerikalisme; wanneer we, misschien zonder het te beseffen, mensen laten zien dat we superieur zijn, bevoorrecht, ‘hoger’ en daarom gescheiden van de rest van het heilige volk van God”.
Met het zoeken naar persoonlijk gewin, het cultiveren van het eigen imago en het vergroten van het eigen succes, verliest men de priesterlijke geest, de ijver voor dienstbaarheid, het verlangen naar de zorg voor het volk. Het dagelijkse tegengif is “te kijken naar de gekruisigde Jezus, elke dag onze ogen te richten op hem die zichzelf heeft leeggemaakt en zich voor ons heeft vernederd, zelfs tot in de dood”.
De priesterlijke geest, vervolgt de paus, is “om ons tot dienaren van Gods volk te maken en niet tot meesters, om de voeten van onze broeders en zusters te wassen en hen niet onder onze voeten te vertrappen”. Hij zei dat dit ook geldt voor ongewijde werknemers in de katholieke kerk, die evenzeer een “klerikale geest” kunnen aannemen.
Franciscus roept op tot een persoonlijke en pastorale bekering: “Laten we onze mouwen opstropen en onze knieën buigen (wie kan dat!): Laten we bidden tot de Heilige Geest voor elkaar, laten we hem vragen ons te helpen, zowel in ons persoonlijke leven als in ons pastorale handelen, om niet te vervallen in die religieuze schijn die vol is van veel dingen maar leeg van God, om geen functionarissen van het heilige te zijn maar gepassioneerde verkondigers van het Evangelie, geen ‘clerici van stand’ maar herders van het volk.”
Van alle in het bisdom Rome wonende priesters behoort ongeveer 40 procent tot de diocesane clerus. De overige priesters zijn lid van religieuze ordes, congregaties of sociëteiten van apostolisch leven.