28-12-2019
Het hoofd van de Grieks-katholieke kerk van Oekraïne wil de kerkelijke viering van Kerstmis van 7 januari naar 25 december verplaatsen. “We moeten zoeken naar manieren om over te stappen op de Gregoriaanse kalender”, zei groot-aartsbisschop Svjatoslav Sjevtsjoek van Kyiv-Halyč (Kiev) in een recent interview.
De met Rome verbonden Grieks-katholieke Oekraïense kerk volgt evenals de orthodoxe kerken van Oost-Europa de Juliaanse kalender. 25 december op de Juliaanse kalender is 7 januari op de Gregoriaanse kalender.
Groot-aartsbisschop Sjevtsjoek beseft wel dat een kalenderhervorming beter samen met de Oekraïens-orthodoxe kerk doorgevoerd wordt. “Kerstmis vieren is geen kwestie van datums”, zegt de kerkleider, maar eerder een collectieve ervaring van “Gods aanwezigheid onder ons”.
Het parlement van Oekraïne riep de Gregoriaanse 25ste december in 2017 uit tot nationale vrije dag. Desondanks wil 64 procent van de Oekraïeners Kerstmis op de Juliaanse 25ste december blijven vieren, zo blijkt uit een recente opiniepeiling.
De Grieks-katholieke kerk van Oekraïne is de grootste katholieke oosterse kerk. Volgens het Vaticaan telt deze kerk wereldwijd ongeveer 4,5 miljoen leden. In Oekraïne zelf was in 2018 ongeveer 9,4 procent van de inwoners Grieks-katholiek.
Paus Gregorius XIII voerde in 1582, mede op basis van astronomische berekeningen van de Duitse jezuïet Christophorus Clavius, een kalenderhervorming door. De nieuwe kalender verving de jaarindeling die door Julius Caesar was ingesteld. Het doel was om het begin van de lente weer op 21 maart te krijgen. Daartoe werd besloten de datums tussen 4 en 15 oktober 1582 te schrappen.
De katholieke landen namen de Gregoriaanse kalender vrijwel meteen over. In sommige protestantse gebieden werd hij pas later ingevoerd; in de Republiek der Zeven Provinciën pas in 1700, behalve Holland, dat al in 1583 was overgestapt.
In de orthodoxe landen stapten de regeringen pas in de twintigste eeuw over: Bulgarije in 1916, Rusland in 1918, Roemenië en Servië in 1919 en Griekenland in 1924. Niettemin besloot de Orthodoxe Kerk van Rusland, Oekraïne, Jeruzalem en Servië de Juliaanse kalender te handhaven. De andere kerken (Constantinopel, Alexandrië, Antiochië, Griekenland, Cyprus, Roemenië en Polen) voerden de zogeheten Milanković-kalender of Neo-Juliaanse kalender in, die nagenoeg gelijk is aan de Gregoriaanse.