Volgende week lanceren we de Koffer van Rick, ons initiatief om de Nederlandse media inclusiever te maken. We willen dat meer mensen met een beperking aan het woord komen over een onderwerp waar ze verstand van hebben, niet over hun handicap. Redacteur Marenthe Burgers interviewde een paar kandidaten.

Ongeveer twee miljoen mensen in Nederland hebben een handicap, maar eigenlijk zie je ze nauwelijks terug in de media. Als ze daar wel verschijnen, gaat het vaak over de beperking, wordt die benadrukt en zetten de media deze mensen niet altijd neer als volwaardig – en daar gaat het mis.

'Dansprijs voor gehandicapte'

Redouan Ait Chitt (30) is een breakdancer en samen met de danscrew ILL-Abilities reist hij over de wereld om hun passie te delen. Vorig jaar oktober was het zijn moment: hij was genomineerd voor de Nederlandse dansprijs de Zwaan. Het bleek een dag te zijn om nooit te vergeten, want die avond won hij de onderscheiding voor de meest indrukwekkende dansprestatie van het seizoen.

Toen hij later een artikel terug las over deze overwinning, was hij gekwetst: “Het Algemeen Dagblad had er als titel boven gezet: ‘Dansprijs voor gehandicapte’. Dat ging voor mij echt superver. Ik heb een naam. Ik ben niet een gehandicapte. Bovendien is deze prijs de hoogste onderscheiding in de Nederlandse danswereld.” Redouan mist misschien een paar lichaamsdelen, maar dat is volgens hem geen reden om zijn beperking te benadrukken en zijn talent te onderschatten.

De norm in het Nederlandse medialandschap

BNNVARA-presentatrice Eva Eikhout (24) heeft een vergelijkbare ervaring en snapt hierdoor de frustratie van de breakdancer. Afgelopen jaar maakte zij een video over haar kinderwens. Dit was voor De Gelderlander aanleiding voor een interview, want zij heeft het FFU-syndroom. Dit betekent dat bij de zwangerschap niet alle ledematen volledig zijn ontwikkeld.

Op het eerste gezicht was zij enthousiast over het artikel. Toen het vervolgens in de krant stond, bleek de titel te zijn: ‘Eva heeft geen armen en benen en wil een baby, maar kan ze die zorg aan?’ Ze snapt dat de kop past bij het artikel, maar ze blijft gewoon Eva, een volwaardige presentatrice. Bovendien heeft ze wél armen en benen, alleen zijn die onvolgroeid.

“In het Nederlandse medialandschap is de norm dat er geen mensen met een beperking werken. Alles wat afwijkt, benoemen ze. Al moet je de belemmering niet benadrukken. In mijn onderzoek naar de Paralympische Spelen op televisie waardeerden de mensen met een handicap het als een medium de sporters in actie toonde met de nadruk op de prestaties en niet hun beperking”, zegt mediawetenschapper Jacco van Sterkenburg (43), verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en als gastonderzoeker aan het Mulier Instituut. Volgens hem komt de focus hier wel steeds meer op te liggen, dit is een vooruitgang.

De focus bij televisieprogramma’s

Van Sterkenburg ziet dat er ook stappen gezet kunnen worden in fictieve televisieprogramma’s: “Kijk bijvoorbeeld naar de verhaallijn van series, waarin mensen met een handicap een rol spelen. Laat het niet alleen gaan over de belemmering. Laat ze meedoen met de algemene thema’s, zoals liefde en verraad.”

Al benadrukt hij dat je de betekenis van het leven met een beperking niet moet negeren. De Netflix-serie Sex Education doet dit volgens de BNNVARA-presentatrice goed. In dit programma zit personage Isaac in een rolstoel. Hij gaat gewoon naar feestjes en is zeker niet zielig. De makers zetten hem op deze manier neer als een normale tiener met toevallig een belemmering. Het gaat bij zijn verhaallijn niet om zijn beperking.

Het draait in de serie om zijn liefdes- en sociale leven. Bovendien speelt acteur George Robinson, die zelf ook in een rolstoel zit, deze rol. Hij weet als geen ander hoe het seksleven van Isaac eraan toe kan gaan.

Het talent moet voorop staan

Volgende week wordt de Koffer van Rick gelanceerd , een website vol cv's die een overzicht geeft van mensen die een bepaald talent of expertise en toevallig ook een handicap hebben. Het initiatief wordt gepresenteerd aan Nederlandse programmamakers. Het heeft als doel meer mensen met een beperking in de media te laten verschijnen vanwege hun talent. Wat vinden de geïnterviewden er van?

Redouan, Eva en Jacco zijn enthousiast. De breakdancer en de presentatrice hebben zich hier voor aangemeld. Ze willen namelijk meer mensen met een handicap in de media. “Het is jammer dat De Koffer van Rick er moet zijn, maar deze lijst toont aan dat dit soort initiatieven nodig zijn. Anders gebeurt het niet. Ik hoop dat omroepen hierdoor gaan zien dat ze er ook andere mensen neer moeten zetten, zoals Eva”, vertelt de breakdancer. “Al moeten de media niet kiezen voor mensen met een beperking, omdat ze aan een norm moeten voldoen. Het talent moet voorop staan.”

Tekst: redacteur Marenthe Burgers