20-02-2020

Vaticaanse experts geloven dat het imago van paus Pius XII ten positieve zal veranderen nadat op 2 maart de archieven die betrekking hebben op diens pontificaat (1939-1958) zullen zijn geopend.

Of een historicus ook daadwerkelijk zal meewerken aan een rehabilitering van de ‘oorlogspaus’ hangt natuurlijk af van diens voorkennis en diens eerdere houding ten aanzien van Pius XII, zei de Vlaming Johan Ickx, archivaris bij het Staatssecretaris van de Heilige Stoel vandaag tijdens een persconferentie.

Op 2 maart is het 144 jaar geleden dat Eugenio Pacelli in Rome werd geboren en 81 jaar geleden dat hij tot paus werd gekozen. Op die dag opent het Vaticaan voor onderzoekers archieven die in totaal 16 miljoen documenten met betrekking tot Pius XII (Pacelli) bevatten. 

Historisch onderzoek vraagt om “eerlijkheid in de zoektocht naar de waarheid, ook al zetten de resultaten eerdere houdingen op hun kop", aldus kardinaal José Tolentino Calaça de Mendonça, archivaris van het Vaticaans Apostolisch Archief en bibliothecaris van de Heilige Roomse Kerk. Maar de Kerk is “niet bang voor de waarheid”, zei de Portugese curieprelaat tijdens de persconferentie.

Vanaf de jaren zestig is Pius XII door diverse auteurs in een kwaad daglicht gesteld. Het zou paus Pacelli te verwijten zijn geweest dat hij nooit publiekelijk protesteerde tegen de Jodenvervolging. Volgens Johan Ickx is het de taak van historici om dit verwijt na onderzoek en analyse van de vrijgegeven documenten te beoordelen. 

Er hebben al meer dan 150 onderzoekers bij het Vaticaan een verzoek ingediend om te komen vorsen in het Pius XII-archief.