Het museum wil tonen hoe de late middeleeuwers (1300-1500) hun geloof zo persoonlijk mogelijk wilden beleven, door het lichaam van Jezus, Maria en heiligen extreem dicht te benaderen. Daarom werden destijds deze in onze ogen zo wonderlijke afbeeldingen gemaakt, waarmee de expositie in de domstad nu vol hangt. Deze kunst moest destijds een handje helpen bij die zeer persoonlijke geloofsbeleving.
”Het is tegenwoordig vrij onbekend, maar er ontstond toen echt een fixatie op het lichamelijke”, zegt samenstelster Annabel Dijkema. Het uitpersen van Jezus heeft met de eucharistie te maken, vertelt ze. Dat is de gewijde handeling waarbij volgens de Rooms-Katholieke Kerk wijn in het bloed van Jezus verandert en al drinkende daarvan één met Hem wordt. “Dat vonden ze lastig om uit te leggen en daarom toonden kunstenaars het uitpersen van Christus.”
Men gebruikte een vagina als verwijzing naar een nieuw leven zonder zonden en ook van een nieuwe kerk.
De vagina die op de wond in Jezus' zij slaat, werd volgens Dijkema (met name in vrouwenkloosters) geschilderd omdat deze grote snee ook als een soort geboortekanaal werd gezien. “Men gebruikte een vagina als verwijzing naar een nieuw leven zonder zonden en ook van een nieuwe kerk. Men wilde Jezus ook binnendringen, al klinkt dat nu echt heel raar, maar het was een doorgang naar zijn hart.”
De schilderijen, miniaturen en beelden werden steeds extremer: bloederiger, hariger, smartelijker, aldus het museum. Kunstenaars lieten hun creativiteit de vrije loop en toonden bijvoorbeeld ook engelen die het bloed van Jezus opvangen uit een kraan en Maria die haar melk met een ferme straal in een fontein spuit.
De sterk lichamelijke afbeeldingen raakten in de 16de eeuw, ten tijde van de kerkhervorming die we Reformatie noemen, op de achtergrond. Toch is het verband tussen het lichaam van Jezus en de gelovigen nog altijd te zien in de eucharistie in de Katholieke Kerk en de Orthodoxe Kerk. Protestanten nemen bij het Avondmaal ook wijn en brood tot zich, maar zien dat puur symbolisch.
Body Language. Het lichaam in de middeleeuwse kunst omvat bruiklenen uit onder meer het Louvre en Musée de Cluny in Parijs en duurt tot medio januari.