Hilversum, 7 oktober 2024 – Met een dag voor alle mensen die werkzaam of betrokken zijn bij de geestelijke begeleiding van gedetineerden viert het Justitiepastoraat woensdag haar 75-jarig jubileum in Utrecht. Er blijkt altijd nog veel behoefte aan pastors te zijn. “Nood leert bidden”, zegt hoofdaalmoezenier Ryan van Eijk.
Op 9 oktober is het 75 jaar geleden dat het Justitiepastoraat werd opgericht. Ervoor werd de geestelijke begeleiding van gevangenen lokaal, dus per gevangenis, geregeld. Sinds 1949 werken begeleiders van de katholieke en protestantse kerk nauw samen met het Ministerie van Justitie & Veiligheid om dit landelijke te organiseren.
Eenzaamheid
“Gevangenschap haalt een heel leven compleet overhoop”, zegt Van Eijk. “Gedetineerden hebben geen contact met anderen, geen hobby’s en ze staan onder toezicht.”
Deze situatie zet mensen aan het denken, legt de hoofdaalmoezenier uit. “Waar geloof ik nog in? Wie gelooft nog in mij? Hoe kan ik nu verder, met wie?” Het zijn allemaal vragen waar deze mensen achter de tralies mee te maken krijgen.
De behoefte aan een geestelijk begeleider is dan groot. “Nood leert bidden.” Want, zo zegt Van Eijk, “eenzaamheid is nood”.
Slechts één gewijde priester
In Nederland werken zo’n 45 katholieke verzorgers verdeeld over ruim 30 gevangenissen. Van hen is slechts één persoon tot priester gewijd. De rest zijn geestelijk verzorgers met een theologische achtergrond.
In de meeste gevangenissen organiseren wekelijks een viering. Daarnaast hebben ze persoonlijke gesprekken met de gedetineerden. Maar ze zijn er ook voor de familie van de gedetineerden.
Volgens Van Eijk blijkt uit onderzoek dat tussen de 70 en 80 procent van de gedetineerden in Nederland behoefte heeft aan contact met een geestelijk begeleider. Dat kunnen katholieke begeleiders zijn, maar ook bijvoorbeeld een rabbijn of imam.
150 psalmen
In de Geertekerk in Utrecht zal woensdag een dag zijn met lezingen, liturgische momenten en gesprekken die geleid worden door een interviewer.
Het jubileum wordt in zekere zin ook met de gevangenen gevierd. Aan hen is gevraagd om een psalm te herschrijven. De 150 hertaalde psalmen die hieruit voortkwamen zijn gebundeld in het boek In de stilte van mijn cel. Alle gevangenen krijgen hiervan een exemplaar.
Uit Polen en Engeland
Op 13 oktober is het ook nog eens de Dag van de Gevangene. Deze dag kwam twee jaar geleden overwaaien uit Polen en Engeland, waar de dag al langer wordt gehouden.
Iedere Nederlandse gevangenis heeft een eigen programma. Het idee is dat buitenstaanders een beeld krijgen van hoe het is om in een gevangenis te leven en wat het met gedetineerden doet. Verder is er ook aandacht voor de impact van de misdaad op slachtoffers en hun familie.
Foto ter illustratie - Harry Shelton - Unsplash