Kardinaal Godfried Danneels, emeritus aartsbisschop van Mechelen-Brussel, is vandaag op 85-jarige overleden in zijn woonplaats Mechelen. Dat heeft het secretariaat van de Belgische Bisschoppenconferentie bekendgemaakt. 

Godfried Danneels werd op 4 juni 1933 geboren in Kanegem als oudste van zes in een onderwijzersgezin. Van 1945 tot 1951 liep hij school in het Sint-Jozefscollege in Tielt. Daarop volgend begon hij de priesteropleiding aan het seminarie van het bisdom Brugge. Dat stuurde hem onmiddellijk naar de Katholieke Universiteit van Leuven om er Wijsbegeerte te studeren. Na het behalen van zijn licentiaatsdiploma studeerde hij vervolgens Theologie aan de Gregoriaanse Universiteit te Rome (1954-1959).

In 1957 werd hij in de parochiekerk van Kanegem tot priester gewijd. Vanaf 1959 was hij geestelijk directeur en docent liturgie en sacramentenleer aan het Grootseminarie van Brugge. In 1961 promoveerde hij tot doctor in de Theologie aan de Gregoriaanse Universiteit in Rome. Vanaf 1969 combineerde hij zijn opdrachten aan het Brugse Grootseminarie met een docentschap aan de faculteit Godgeleerdheid van de KU Leuven. Hij werd toen tevens redactiesecretaris van Collationes, het Vlaamse tijdschrift voor theologie en pastoraal.

Op 16 november 1977 werd hij door paus Paulus VI tot bisschop van Antwerpen benoemd. Op 18 december van dat jaar werd hij tot bisschop gewijd door kardinaal Leo Suenens, met als co-consecratoren de bisschoppen Emiel-Jozef De Smedt, Jules Victor Daem, Jean Huard en Guillaume Marie van Zuylen. Hij koos als bisschopsleuze voor Apparuit humanitas Dei nostri (‘Verschenen is de menslievendheid van onze God’) naar de brief van de apostel Paulus aan Titus (3, 4).

Paus Johannes Paulus II benoemde hem op op 21 december 1979 tot aartsbisschop van Mechelen-Brussel. Op 4 januari 1980 nam hij bezit van de zetel. Op 2 februari 1983 werd hij tot kardinaal-priester gecreëerd. Hij kreeg de Sint-Anastasiabasiliek in Rome als titelkerk toegewezen.

Danneels had in de Lage Landen de reputatie van de man van het midden, orthodox maar met gevoel voor de tijdsgeest. Zo schreef hij tal van brochures waar hij de christelijke boodschap op eigentijdse wijze probeerde uit te leggen. Onder de best verkochte bochures was Christus of de Waterman? (1990) over New Age. 

Al in de jaren negentig werd Danneels aangeklaagd wegens het verhullen van seksueel misbruik. Hij en een hulpbisschop worden door een Brusselse rechtbank veroordeeld tot een schadevergoeding van een half miljoen Belgische frank. Zij zouden ervoor verantwoordelijk zijn dat een priester zich had kunnen vergrijpen aan minderjarigen. In hoger beroep werden Danneels en de hulpbisschop echter vrijgesproken. 

Op 4 juni 2008, dag waarop hij 75 werd, diende kardinaal Danneels zoals het kerkelijke recht het voorschrijft, bij paus Benedictus XVI zijn ontslag in als residerend aartsbisschop van Mechelen-Brussel. Het werd aanvaard op 27 februari 2010.

In dat eerste jaar van zijn emeritaat begon de reputatie van Danneels ernstige averij op te lopen. In april van dat jaar nam zijn collega, Roger Vangheluwe, ontslag als bisschop van Brugge na door diens neef beschuldigd te zijn van seksueel misbruik. Deze affaire zette vele misbruikslachtoffers aan om met hun verhaal naar buiten te treden. Dieptepunt daarbij was Operatie Kelk, toen justitie en politie de kantoren van het aartsbisdom in Mechelen binnenvielen op zoek naar belastend materiaal (meer daarover: VRT Nieuws). 

Steeds meer had de emeritus aartsbisschop zich uit het publieke leven teruggetrokken. Hij kon nu voluit aandacht schenken aan wat hem het meest dierbaar was: gebed, literatuur en andere vormen van kunst en tijd voor vrienden en kennissen. Op uitdrukkelijk verzoek van paus Franciscus nam hij nog deel aan de bisschoppensynodes over het gezin in 2014 en 2015. Daarna ging geleidelijk zijn lichamelijke gezondheid achteruit. 

De uitvaart van kardinaal Godfried Danneels vindt op een nog bekend te maken dag plaats in de metropolitane Sint-Romboutskathedraal van Mechelen. De dienst zal worden geleid door kardinaal Jozef De Kesel, in concelebratie met onder meer de pauselijke nuntiï, de Belgische bisschoppen en de priesters en diakens van het aartsbisdom.