Sint Ambrosius (340-397) werd als ongedoopte tot bisschop van Milaan gekozen. Hij is een van de vier grote kerkvaders van het Westen. Ook is hij de beschermheilige van de imkers.

Bijen

Ambrosius werd omstreeks 340 geboren, waarschijnlijk in Trier. Zijn vader was Romeins stadhouder in Gallië; zijn moeder was een overtuigde christin. Beiden behoorden tot de oude adel van Rome. Een legende vertelt dat er eens een bijenzwerm boven de wieg van Ambrosius zweefde. De bijen vlogen in zijn mondje en druppelde honing naar binnen. Dit zou verklaren waarom de preken van de latere beschermheilige van de imkers door velen als 'honingzoet' werden ervaren.

Politicus

De jonge Ambrosius ambieerde allesbehalve het bisschopsambt. Hij studeerde rechten en retorica, omdat hij politicus wilde worden. Zijn eerste publieke functie bekleedde hij in Sirmium, een stad gelegen in het huidige Slovenië. In 373 werd hij door keizer Valentinianus tot gouverneur van Noord-Italië benoemd. In zijn standplaats Milaan werd hij al spoedig een gerespecteerd en geliefd bestuurder.

'Ambrosius, bisschop!'

Na de dood van de bisschop van Milaan trachtte Ambrosius de vrede te herstellen in het door theologische twisten verscheurde bisdom. Orthodoxe katholieken en Christus' goddelijkheid loochende Arianen streden om de lege bisschopszetel. Toen Ambrosius in 374 als neutrale waarnemer aanwezig was bij de turbulente bisschopsverkiezing in de kathedraal, viel plots de keus op hem. Iemand opperde spontaan: Ambrosius episcopus ('Ambrosius als bisschop!'). Prompt scandeerden de gelovigen dezelfde leus en werd Ambrosius bij acclamatie tot bisschop gekozen. Opmerkelijk, want Ambrosius was catechumeen en nog niet gedoopt.

Augustinus

Ambrosius ontving het doopsel en werd op 7 december tot bisschop gewijd. Na zijn wijding begon Ambrosius aan zijn theologiestudie. Al spoedig ontpopte hij zich tot een kundig pastor, met een voorliefde voor de armen. Zijn populariteit was zo groot dat een menigte zich verdrong rond zijn werkvertrek, alleen maar om hem te zien lezen en bidden. Zo ook ene Augustinus uit Carthago, de latere bisschop van Hippo. Die was zo onder de indruk van Ambrosius dat hij zich bekeerde tot het christendom en zich door hem liet dopen.

Gezag over de keizer

Ambrosius stelde het gezag van de Kerk boven de autoriteit van de keizer. Zo beval hij keizer Theodosius I in het openbaar boete te doen, nadat deze bij een opstand in Thessalonika zevenduizend personen in het circus ter dood had laten brengen. De bisschop ontzegde de machtige keizer zelfs de toegang tot de Milanese kathedraal. Later wist Ambrosius de keizer ertoe te bewegen alle heidense culten te verbieden. In 391 zou Theodosius het christendom zelfs tot staatsgodsdienst verheffen.

Kerkvader

Sint Ambrosius stierf op paaszaterdag 4 april 397. Hij is de geschiedenis ingegaan als een onverschrokken verkondiger van het Evangelie. Door zijn preken en catechetische geschriften verdiepte hij het katholieke geloof en droeg hij bij tot de verrijking van de theologische traditie. Sinds 1298 wordt hij samen met Augustinus, Hieronymus en Gregorius de Grote vereerd als een van de grote vier Kerkvader van het Westen. Zijn relieken rusten in de Basilica di Sant'Ambrogio in Milaan.

Gedachtenis

In de Rooms-Katholieke Kerk en de Grieks-Orthodoxe Kerk wordt zijn liturgische gedachtenis gevierd op 7 december, de dag van zijn bisschopswijding. 

Ambrosiaans

In het aartsbisdom Milaan wordt de eredienst gecelebreerd volgens de Ambrosiaanse ritus. De liturgische zangkunst die daarbij hoort, is het ambrosiaans. Evenals het gregoriaans van de Romeinse ritus, is het ambrosiaans monofoon.