'Cardinales palatini' zijn de 'kardinalen van het (pauselijk) paleis': het zijn de leden van de commissie die onder normale omstandigheden de tijdelijke goederen van de paus beheert; wanneer de pauselijke zetel vacant is wordt het beheer overgenomen door de Apostolische Kamer.

Judices palatini

Aan het hof van de paus werd de toevoeging palatini - 'van het paleis' sinds de vroege Middeleeuwen gebruikt voor hoge financieel-administratieve functionarissen. Aanvankelijk werden deze functionarissen judices palatini genoemd, maar toen in de 11e eeuw vrijwel uitsluitend nog kardinalen op sleutelposities binnen de Romeinse Curie werden benoemd ontstond de term cardinales palatini.

Tijdelijke goederen

Tegenwoordig wordt de benaming cardinales palatini nog altijd gebruikt voor kardinalen die zitting hebben in een commissie die de tijdelijke goederen van de paus beheert. Wanneer de pauselijke zetel vacant is wordt dit beheer overgenomen door de Apostolische Kamer, omdat decardinales palatini zoals vrijwel alle curiekardinalen bij het Pauselijk overlijden hun functie verliezen.

Nauw contact met paus

In bredere zin was de aanduiding cardinales palatini lange tijd gangbaar voor alle in het pauselijk paleis residerende kardinalen, wier positie hen in nauw contact met de paus bracht. Sinds de ingrijpende reorganisatie van de Curie door paus Paulus VI in 1967 is dit gebruik van de term verdwenen.