De heilige Catharina van Siena (1347-1380) was een gestigmatiseerde mystica die een grote invloed had op diverse pausen. In de twintigste eeuw werd ze uitgeroepen tot Kerklerares en tot Co-Patrones van Europa. Haar feestdag is 29 april.

Jeugd

Catharina Benincasa werd geboren op 25 maart 1347 in de Toscaanse stad Siena als dochter van een wolverver. Als klein meisje zei ze al naar het hemelse te verlangen. Catharina had een moeilijke jeugd. Ze was de jongste in een gezin van vijfentwintig kinderen. Haar ouders dwongen haar tot zware lichamelijke arbeid. Op 18 jarige leeftijd besloot ze na een mystieke ervaring haar leven geheel aan de dienst van God te wijden.

Derde Orde van Dominicus

Catharina werd lid van de Derde Orde van Sint Dominicus, een beweging van mannelijke en vrouwelijke leken die zich vanuit een bijzondere gelofte toelegden om de dominicaanse spiritualiteit in de wereld gestalte te geven. Dat hield in dat ze vanuit een intensief gebedsleven de katholieke leer door woord en daad in praktijk wilden brengen. Voor Catharina betekende dat onder meer dat zij zich in 1374 geroepen voelde om met gevaar voor eigen leven pestlijders in Pisa te verzorgen.

Stigmata

Steeds meer identificeerde Catharina zich met mensen die zwaar te lijden hadden. In hen herkende zij de gekruisigde Christus. In 1375 manifesteerde haar verbondenheid met de Lijdende Heer zich door het wonderbaarlijke verschijnsel van stigmatisatie: ze ontving de vijf wondtekenen van Christus in haar lichaam.

'Het mystieke huwelijk van Sint-Catharina van Siena', Clemente de Torres

Paus in Avignon

Haar mystieke gaven raakten bij steeds meer mensen bekend, waardoor haar geestelijke invloed op het in verval geraakte Italiaanse geloofsleven toenam. Kerkelijke gezagsdragers hielden haar daardoor scherp in de gaten. Hun macht was overigens door kerkpolitieke spanningen drastisch verminderd. De pausen resideerden in die tijd in Avignon en waren marionetten van de Franse koningen. Dat was Catharina een doorn in het oog. Onverschrokken vertrok de mystica in 1376 naar het pauselijke hof in Avignon om Gregorius XI te bewegen terug te keren naar Rome en zijn soevereine gezag als opvolger van Petrus te laten gelden.

Westers Schisma

Met de dood van Gregorius XI in 1378 was het zogenoemde Westers Schisma een feit. Zijn opvolger Urbanus VI (1378-1389) kwam tegenover Clemens VII te staan. Deze werd door een andere groep kardinalen tot paus gekozen. Clemens koos Avignon als residentie. Catharina stond aan de zijde van de Romeinse paus Urbanus. Ze maakte gebruik van haar invloed op kerkelijke en wereldlijke hoogwaardigheidsbekleders om Urbanus' gezag te versterken.

Brieven

Catharina schreef 381 brieven, die nu nog worden beschouwd als hoogtepunten van de klassieke Italiaanse literatuur. Ze overleed op 29 april 1380 in Rome. Ze werd slechts 33 jaar oud, dezelfde leeftijd waarop Christus gestorven was.

Europa

Paus Pius II verklaarde haar heilig in 1461. Paulus VI verhief haar in 1970 tot Kerklerares. Johannes Paulus II riep haar in 1999 uit tot Co-Patrones van Europa. Die laatste titel deelt zij met Birgitta van Zweden en Edith Stein.

Relieken

De romp van Catharina's lichaam rust in het hoogaltaar van de Romeinse kerk Santa Maria sopra Minerva. Haar hoofd wordt vereerd in de basiliek van San Domenico in Siena.