De Romeinse Curie bestaat uit verschillende dicasterieën. Daartoe behoren de zogeheten Congregaties. Een congregatie is een vergadering van kardinalen, aartsbisschoppen en bisschoppen die optreden in naam van de paus.

Verzameling prelaten

Het woord congregatie komt van het Latijnse con (‘samen’) en grex (‘kudde’, ‘gezelschap’); het betekent dus letterlijk ‘bijeengekomen gezelschap’. Een congregatie als onderdeel van de Romeinse Curie is een verzameling prelaten die zich gezamenlijk buigen over bepaalde kerkelijke kwesties.

In naam van de paus

Een congregatie is een uitvoerend orgaan. Zij treedt handelend op namens de paus in diens hoedanigheid als Universele Herder van de Katholieke Kerk.

Leden en beambten

Iedere congregatie bestaat uit een gezelschap van kardinalen, aartsbisschoppen en bisschoppen. Zij worden membra (‘leden’) genoemd. Aan het hoofd van een congregatie staat een prefect, die wordt bijgestaan door een secretaris. De congregaties worden ondersteund door een korps theologen, kerkjuristen, consultoren en ambtelijk schrijvers. Alle besluiten van een congregatie worden in een document gepubliceerd.

Kardinalen

Vanaf de tijd dat de pausen optraden als hoofd van de gehele kerk, werden de zaken die de wereldkerk betroffen behandeld door de kardinalen. Als er actie moest worden ondernomen, werd dat gedaan door de zogeheten Apostolische Kanselarij. Naarmate de kwesties gecompliceerder werden, nam de behoefte aan speciale commissies van de kanselarij toe. Uit die eerste commissies zijn de Congregaties voorgekomen.

Geschiedenis

De eerste Romeinse congregatie werd opgericht in 1542 door paus Paulus III. Deze was de Sacra Congregatio Sanctae Inquisitionis (letterlijk: ‘De Gewijde Bijeenkomst van het Heilig Onderzoek’). Sixtus V richtte in de tachtiger jaren van de 16e eeuw congregaties op voor het religieuze leven, voor de eredienst, voor de Romeinse universiteiten en voor de Particuliere Kerken. In 1599, gedurende het missietijdperk, riep paus Clemens VIII de Congregatio de Propaganda Fide op. Nieuwe congregaties werden opgericht door Pius X (1903-1914) en Paulus VI (1963-1978). De taken van de huidige congregaties werden door Johannes Paulus II (1978-2005) vastgelegd in de apostolische constitutie Pastor Bonus.

Lijst congregaties

• Congregatie voor de Geloofsleer
• Congregatie voor de Heiligverklaringen
• Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Sacramenten
• Congregatie voor de Oosterse Kerken
• Congregatie voor de Evangelisatie van de Volkeren
• Congregatie voor de Religieuzen
• Congregatie voor de Bisschoppen
• Congregatie voor de Clerus
• Congregatie voor de Katholieke Vorming