Traianus Decius was Romeins keizer van 249 tot 251. Hij gaf opdracht tot de eerste systematische christenvervolging.

Pannonia

Gaius Messius Quintus Decius werd omstreeks het jaar 195 in Budalia (Pannonia) geboren. Hij was gouverneur van Moesia vanaf 234. In 249 werd hij benoemd tot praefectus urbi. Keizer Philippus Arabs belastte hem ook met het militair opperbevel in Moesia en Pannonia, waar hij ten strijde trok tegen de Goten.

Uitgeroepen tot keizer

Decius werd in Viminacium door zijn legioenen tot keizer uitgeroepen, omdat zij woedend waren op Philippus Arabs die een vredesbestand met de Sassanieden had gesloten. Philippus voelde zich genoodzaakt tegen Decius ten strijde te trekken. Hij verloor de strijd om de macht en sneuvelde in 249 bij Verona.

Bouwheer en bestuurder

De Senaat van Rome erkende hem als augustus en verleende hem de toenaam Traianus. Decius liet grote bouwwerken uitvoeren. Op de Aventijn in Rome liet hij wegen aanleggen en thermen bouwen. Zijn bijzondere aandacht ging uit naar de graanvoorziening in het rijk. Ook trad hij op als streng beheerder van de staatskas.

Christenvervolging

Traianus Decius blies oude Romeinse cultussen en tradities nieuw leven in. Het opkomende christendom paste niet in zijn ideale samenleving. Hij besloot daarom in heel het rijk het geloof in Christus uit te roeien. Hij is de geschiedenis ingegaan als de initiator van de eerste systematische christenvervolging.

Libellus

Christenen werden vanaf 250 gedwongen om aan de staatsgoden te offeren. Zij die dat deden kregen daarvan een speciaal certificaat (libellus) waarin zij loyaal werden verklaard. Vandaar dat later in de kerken afvalligen ook wel libellatici werden genoemd.

Martelaren

De gelovigen die weigerden te offeren werden ter dood gebracht. Onder de vele martelaren behoren paus Fabianus, bisschop Magnus van Trani en priester Pionius van Smyrna. Andere getrouwen, onder wie bisschop , ontsnapten aan de dood door te vluchten.

Gesneuveld en gediviniseerd

Onderwijl bleven de Goten de Romeinen bestoken. Tijdens een veldslag bij Berola veroverden zij de stad Philippopolis. De keizer trok zelf tegen hen op. Hij kwam in het nauw en werd in de steek gelaten door zijn generaal Trebonianus Gallus. Traianus Decius sneuvelde samen met zijn zoon bij Abrittus in 251. Hij werd opgevolgd door Trebonianus Gallus en Decius’ andere zoon Gaius Valens Hostilianus. Traianus Decius Augustus kreeg een goddelijke status.