Basilius de Grote, Gregorius van Nazianze en Johannes Chrysostomus worden in de Byzantijnse Kerken de Drie Heilige Hiërarchen genoemd.

In Constantinopel konden theologische kwesties leiden tot grote onrust onder het volk. Zo werd er in de elfde eeuw fel gedebatteerd over de vraag wie de grootste onder de Kerkvaders van de Orthodoxie was:

• Basilius de Grote († 379),
• Gregorius van Nazianze († 389) of
• Johannes Chrysostomus († 407).

Verschijning

Het verhaal gaat dat deze drie heiligen in het jaar 1084 verschenen aan Sint Johannes Mauropous, Byzantijns dichter en bisschop van Euchaita. Zij zeiden hem dat ze voor God gelijk aan elkaar zijn en dat er geen verdeeldheid onder hen bestaat. Daarmee werd de kwestie beslecht. Voortaan zouden deze Vaders ook gezamenlijk worden vereerd en wel als de Drie Heilige Hiërarchen. Als feestdag werd gekozen voor de 30ste januari.

Katholiek

De Drie gelden ook in de Katholieke Kerk als grote heiligen. Paus Pius V verleende hen in 1568 de titel van Kerkleraar. Later werd er Athanasius van Alexandrië aan toegevoegd. Zij worden in de Katholieke Kerk vereerd als de Vier Grote Kerkvaders van het Oosten. De Vier Grote Kerkvaders van het Westen zijn: Gregorius de Grote, Ambrosius, Augustinus en Hiëronymus.

Feestdagen

De afzonderlijke gedachtenissen van Basilius de Grote, Gregorius van Nazianze en Johannes Chrysostomus vinden in de Orthodoxe Kerk plaats op respectievelijk 1 januari, 25 januari en 13 november. In de Katholieke Kerk worden Basilius en Gregorius gezamenlijk herdacht op 2 januari en Chrysostomus op 13 september.

Hiërarch

De Drie Heilige Hiërarchen (Grieks: Οι Τρεις Ιεραρχες, hoi treis hierarches) worden hiërarch genoemd omdat ze hoge kerkelijke ambten hebben bekleed. 'Hiërarch' (Ιεραρχης) is een samenstelling van Ιερευς (= 'priester') en Αρχη (= principe, macht, heerschappij). Een hiërarch is dus iemand die macht heeft over de rituelen. Het Latijnse equivalent is ordinaris. Doorgaans is 'hiërarch' ook een synoniem van '(residerend) bisschop'.