De eucharistie is in de traditie van de Katholieke Kerk met verschillende namen aangeduid: 'Heilig Avondmaal', 'Maaltijd des Heren', 'Breken van het brood', 'Heilige Mis', 'Heilig Misoffer', 'Goddelijke Liturgie', 'Allerheiligste Sacrament'. Al deze namen zeggen iets over het wezen van de eucharistie.

Dankdienst

Het woord 'eucharistie' komt van het Griekse eucharistia, dat 'dankzegging' betekent. In de Eucharistieviering wordt God gedankt voor zijn gaven. Maar ze is veel meer dan een dankdienst. Mensen die de eucharistie vieren geloven dat Jezus Christus de Zoon van God is en zijn leven heeft opgeofferd voor het eeuwig geluk van de mensen. Dit geloofsmysterie staat centraal in iedere eucharistieviering. 

Diverse namen

De eucharistie is in de christelijke traditie met verschillende namen aangeduid: 'Heilig Avondmaal', 'Maaltijd des Heren', 'Breken van het brood', 'Heilige Mis', 'Heilig Misoffer', 'Goddelijke Liturgie', 'Allerheiligste Sacrament'. 

Maaltijd des Heren

'Heilig Avondmaal' en 'Maaltijd des Heren' verwijzen naar de oorsprong van dit sacrament: het paasmaal dat Jezus met zijn apostelen vierde op de avond voordat hij de kruisdood stierf. Het joodse feest Pesach bestond in Jezus' tijd uit een ritueel waarbij lammeren werden geslacht én uit een maaltijd in huiselijke kring: het paasmaal. Tijdens het paasmaal, Seder genoemd, werd God gedankt en geprezen omdat Hij het volk Israël naar het Beloofde Land had geleid. Ongedesemd brood en wijn speelden een belangrijke rol in deze huisliturgie. De eucharistie is qua vorm van de Seder afgeleid. (Zie: Eucharistie: oorsprong).

Breken van het brood

'Breken van het brood' verwijst naar het brood van het Pesachmaal. Toen Jezus als voorzitter van zijn laatste paasmaaltijd brood nam, sprak Hij er een zegenformule over uit, brak Hij het en gaf het aan zijn leerlingen met de woorden: Neem en eet, dit is mijn lichaam. Aan de handeling van het breken van het brood zouden de leerlingen Hem herkennen na zijn opstanding uit de dood. De christenen zouden voortaan onderling het brood breken om Hem te gedenken als Degene die Zichzelf als het 'Levende Brood' had gebroken, maar ook om zijn mysterieuze aanwezigheid in hun bijeenkomsten te cultiveren. Het eten van het eucharistisch brood wordt Communie genoemd.

Mis

'Heilige Mis' is eigenlijk een vreemd synoniem voor 'eucharistieviering'. Het is afgeleid van de Latijnse formule die de priester of diaken aan het slot van de eucharistie uitspreekt: Ite, missa est. Het is niet duidelijk hoe deze formule exact vertaald moet worden. Soms vertaalt men het met: 'Gaat, dit is de wegzending'. Missa wordt dan in verband gebracht met missio, dat 'zending' betekent. De aanduiding Sancta Missa (Heilige Mis) benadrukt dat de gelovigen aan het einde van de Mis weer de wereld worden ingezonden om het geloof dat ze in de eucharistie hebben beleden, in praktijk te brengen.

Heilig Misoffer

De eucharistie is op zich geen offerritueel, maar de herdenking van het offer van Jezus op Golgotha. Toch is het meer dan een herdenking. De Katholieke Kerk gelooft dat in deze herdenking het ene offer van Jezus zich opnieuw voltrekt. De oude Schoolcatechismus verwoordde het aldus: “Jezus heeft de Heilige Eucharistie ingesteld om Zich in het Heilig Misoffer voortdurend voor ons op te offeren en ons te herinneren aan zijn Heilig Lijden. (..) Het Heilig Misoffer is hetzelfde offer als het Kruisoffer van Christus, maar op onbloedige wijze opgedragen door middel van de priester.”

Goddelijke liturgie

Met 'goddelijke liturgie' wordt aangeduid dat de eucharistieviering de hoogste vorm van de aanbidding van God is. Vandaar ook dat de eucharistie 'het Allerheiligste Sacrament' wordt genoemd en de Hostie het 'Allerheiligste'.