Het evangelicalisme is een orthodox christelijke stroming binnen het protestantisme. De evangelicalen stellen de persoonlijke ervaring van de verlossing door Jezus Christus centraal. Evangelisatie is hun voornaamste activiteit.

Angelsaksisch

Het evangelicalisme is van oorsprong een Angelsaksische stroming die teruggaat tot de tijd van de Reformatie. Vooral in de Verenigde Staten is het evangelicalisme een weid verspreide vorm van christendom. De beroemde evangelist Billy Graham is een representant van evangelicaal geloof. Dat geloof heeft als meest opvallende kenmerken de persoonlijke geloofservaring en de enthousiaste inzet voor evangelisatie.

Persoonlijke keuze

Vanaf het einde van de achttiende eeuw begonnen in Angelsaksische landen predikers en voorgangers sterk de nadruk te leggen op een persoonlijke keuze voor Jezus Christus en het leven door de Heilige Geest. Zo ontstond de beweging die later werd aangeduid met de term evangelical. Het woord 'evangelicaal' staat voor 'het Evangelie centraal stellend'. 'Evangelie' betekent volgens de evangelicals: "Wie Jezus gelooft en navolgt, is gered". In het evangelicalisme is de persoonlijke band met Jezus allesbepalend voor het bereiken van geluk, hier en in het hiernamaals. Daarom is het voor evangelicals belangrijk om blijdschap uit te stralen.

Allister McGrath

De evangelicale Engelse theoloog en Allister McGrath onderscheidt in zijn boek Evangelicalism and the Future of Christianity uit 1995 het evangelicalisme van het protestantisme. Het protestantisme is een verzamelwoord voor verscheidene christelijke kerken, gebaseerd op de leer van hervormers als Luther (1483-1546), Zwingli (1484-1531) en Calvijn (1509-1564). Volgens McGrath heeft het protestantisme geen toekomst; die is slechts aan het rooms-katholicisme, het oosters-orthodoxe geloof en het evangelicalisme. In zijn veelbesproken boek constateert hij dat het evangelicalisme in zowel Europa als Afrika en Zuid-Amerika aanhang wint.

Kenmerken

McGrath noemt zes belangrijke kenmerken van het evangelicalisme:

• 1) het onbetwistbare gezag van de Bijbel als bron van kennis van God en als regel voor het christelijke leven;
• 2) de majesteit van Jezus Christus als vleesgeworden God en Heer en als Redder van de in Zonde gevallen mensheid;
• 3) de heerschappij van de Heilige Geest;
• 4) de noodzaak van persoonlijke Bekering;
• 5) de prioriteit van evangelisatie;
• 6) het belang van de christelijke gemeenschap voor geestelijke voeding, gemeenschap en groei.

Interkerkelijk

Ofschoon de christelijke gemeenschap van groot belang is, komt het lidmaatschap van een kerk bij de evangelicalen toch op de tweede plaats. Het gaat immers om de persoonlijke ervaring van Christus' Verlossing. Het evangelicalisme is dus geen kerkelijke stroming, maar een geloofsstroming. In Amerika en Groot-Brittannië overstijgt het evangelicalisme de kerkelijke denominaties. De evangelicale beweging heeft aanhangers onder anglicanen, presbyterianen, congregationalisten, pinksterchristenen en zelfs katholieken.

EO

De Evangelische Omroep wordt soms 'evangelicaal' genoemd. Zelf noemt de EO zich protestant en evangelisch. De achterban van de omroep wordt gevormd door de aanhang van kleinere gereformeerde en evangelische kerken, door de aanhang van het grote verband der Protestantse Kerken in Nederland (PKN) en opmerkelijk genoeg ook door een toenemend aantal katholieken. Het evangelicale karakter van de EO blijkt uit de volgende passage van het Mission Statement van de EO:

"De EO is een omroepvereniging binnen het publieke bestel die mensen wil bereiken met het Evangelie van Jezus Christus en daarin dicht bij God en dicht bij mensen wil zijn. Zij gebruikt daarvoor televisie, radio, nieuwe media, bladen, activiteiten en andere passende middelen. Zij is een beweging van christenen die over kerkmuren heen hun eenheid vinden in Jezus Christus en elkaar toerusten voor hun werk in de wereld."

Met dank aan Arie Kok (EO) voor zijn opbouwende commentaar.