Jacobus, zoon van Alfeüs, was een van de twaalf mannen die door Jezus werden aangesteld tot apostel.

Vijfde
In de lijst van de Twaalf Apostelen in de evangeliën van Marcus, Matteüs en Lucas wordt Jacobus als negende genoemd. In de traditie wordt hij soms Jacobus de Mindere (Minor) of de Jongere genoemd, ter onderscheiding van die andere apostel met de naam Jacobus, de zoon van Zebedeüs.

Weinig informatie
In het Nieuwe Testament staan nagenoeg geen gegevens over het leven van Jacobus. Waar hij heeft gepredikt, weten we niet.

Zoon van Maria
Op een aantal plaatsen (Mt.27,56; Mc.15,40; Lc.24,10) is sprake van een zekere Jacobus, zoon van een vrouw die Maria heette. Mogelijk is dat dezelfde als de apostel, maar daarvoor bestaat geen bewijs. Evenmin kan met zekerheid worden gezegd dat Matteüs (Levi), wiens vader ook Alfeüs heette, de broer van Jacobus was.

Broeder des Heren
Jacobus van Alfeüs is lange tijd vereenzelvigd met Jacobus, de 'broeder des Heren'. Maar daarvoor bestaan geen harde aanwijzingen. In de westerse legendes worden de twee steevast met elkaar geïdentificeerd. In de oosterse overleveringen zijn ze echter van elkaar onderscheiden. Wel wordt Jacobus daar soms beschouwd als de broer van de apostel Matteüs.

Brief van Jacobus
Over het algemeen wordt tegenwoordig aangenomen dat Jacobus de Mindere niet de schrijver is van de nieuwtestamentische Brief van Jacobus.

Feestdag
In de Latijnse Kerk wordt op één dag zowel Jacobus van Alfeüs als de apostel Filippus herdacht, omdat volgens een legende de twee tegelijk de marteldood stierven. Vóór 1970 werd dit feest gevierd op 1 mei; tegenwoordig op 3 mei. De Kerken van de Byzantijnse ritus vieren het feest van Sint Jacobus op 9 oktober.